Пәні Қазақ әдебиеті
Тақырыбы А.Құнанбаевтың он жетінші қарасөзі.
Оқу мақсаты - Әдеби шығармада көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы шығармашылық жұмыс (әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу, қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ құндылықтарды анықтау.
Студенттердің басым бөлігі: Абайдың қарасөздері туралы біледі
Кейбір студенттер : Он жетінші сөзінің мазмұнын түсінеді, кемел адам ұғымының мәнін аша алады
Бағалау критерийлері Көтерілген мәселені талдайды;Шығарма жазады;
Құндылықтарды тәрбиелеу:
Толық, кемел адам болу үшін сезу үшінжүрек, ойлау үшін ақыл, әрекет ету үшін қайратты өзара үйлесімде ұстап, ғылым мен мәдениеттің шыңына шығып, кемел болуға тәрбиелеу.
Тілдік мақсаттар: Лексикалық бірліктер:
- Ғақлия - көркем, дана сөз
- ғибадат - құлшылық ету, сиыну
- мәдмәладқа жету - мақсатқа жету
- ахирет - адамның о дүниеде сұралатын ісі.
- нәпсі - құмарлық
- залал - зиян
- күнәкәр - күнәлі болу
Диалог және жазылым үшін қажетті сөз тіркестер:
Менің ойымша; пікіріме мынадай дәлелдер келтіремін; оның мынадай себептері бар; себебін былай түсіндіремін;
Пәнаралық байланыс:қазақ тілі
4. Сабақтың барысы
Сабақ элементтері, уақыт | Жоспарланған іс-шаралар (мұғалім мен оқушылардың қызметі) | Ресурстар | ||||||||||||
Сабақтың басталуы | I .Ұйымдастыру бөлімі II.Қызығушылықты ояту «Жылы жүрек» әдісі арқылы бір-біріне жақсы лебіз айтып жүрек сыйлайды. Он жетінші қара сөзінің аудионұсқасын тыңдату Сыйынарым пірім Абай! Сіз сыймайсыз ақынның жырына оңай. Жырлар едім, қорқамын сөздерімнен, Қалама деп, уа, дариғай бір ұнамай. Сіз қалдырған ән даланы кернейді, Ұшқан оттай құс қанатын сермейді. Тыңдар құлақ тығындалып қалмаса, Басқа өлсе де, Абай сөзі өлмейді. Қарасөз – ғылым,философия, дін туралы қарасөзбен жазылған еңбек. | https://www.youtube.com/watch?v=ClmZ2bIfS3w (00:00-05:12) | ||||||||||||
Сабақтың ортасы |
Оқушылардың жауаптары тыңдалады. Сабақтың тақырыбы, мақсаты және бағалау критерийлері анықталады. Оқушыларды 4 топқа бөлу: 1-топ «Қайрат» 2-топ «Ақыл» 3-топ «Жүрек» 4-топ «Ғылым» Тапсырма №1 Логикалық мағынаға негізделген эвристикалық жобалау технологиясы бойынша қара сөзде көтерілген мәселені талдау.
Дескритпор
Тапсырма №2 -Қазір үшеулерін бірге отырып, осы қарасөзді сатылай талдауға түсіре қойыңдар. Он жетінші қарасөз Тақырыбы: Адам бойындағы адамдық қасиеттер. Идеясы:ізгілікке, ғылымды меңгерген көкірегі ояу азамат болуға баулу, адам бойынан жақсы қасиеттерінің табылуы; осы үшеуі де адам бойынан табылса, сол қасиетті адам. Жанры: Көркем әдебиет;мақала, қара сөзбен жазылған еңбек. Лексикалық сөз қолданысы: Ғақлия, ғибадат, мәдмәладқа жету, ахирет, нәпсі, үлкеннен ұят сақтап жаманшылықтан жирену. Тартыс: үшеуінің тартысы. Шешім:Ғылымның жүректі жақтауы. Ғибрат: Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста Сонда ғана боларсың елден бөлек. /Интербелсенді тақтаға шығып бір оқушы талдайды/ -Міне, балалар өздерің талдап көрсеткендей, ақыл, қайрат, жүрек үшеуі де әрқашанда ынтымақты бірлікте болғанда ғана көкірегі ояу саналы азамат боласыңдар. Бірлік бар жерде-тірлік бар. Сонда ғана ғылым биік өресіне жетеді. Енді сөздікпен жұмыс жасаймыз. Ғақлия, ғибадат, мәдмәладқа жету, ахирет, нәпсі сөздерінің анықтамасын түсіндірме сөздіктен тауып, сөздік дәптерлеріне жазғызу. Он жетінші қарасөзі Ғылым. Дүние де өзі мал да өзі, Ғылымға көңіл бөлсеңіз. Білгендердің сөзіне, Махаббатпен ерсеңіз. Қайрат. Тоқтаулылық, талапты шыдамдылық, Бұл қайраттан шығады білсең керек. Ақыл. Әуелде бір суық мұз-ақыл зерек, Жылытқан тұла бойды ыстық жүрек. Жүрек. Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста, Сонда толық боласың елден ерек. | |||||||||||||
1.Қарасөз дегеніміз-ғылым туралы, философия туралы, дін туралы қарасөзбен жазылған еңбек. 2. Қарасөз –арабтың «ғақлия» деген сөзімен мәндес. 3. Ғақлия-көркем сөз, дана сөз, асыл сөз деген мағынаны білдіреді. 4. Абайдың қарасөзінің саны -45. 5. Бұл қарасөздер 1890-1898 жылдар арасында жазылған. 6. Қарасөздер алғаш рет Семей қаласында 1948 жылы Абай журналында жарық көрді. 7. Абайдың қарасөздері орыс, қытай, француз т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды. | ||||||||||||||
Үйге | «Он жетінші қарасөздің» мазмұнын білу. Рольге бөліп жаттау. Оқушылар көтерілген мәселені талдаған соң, «Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста,....» тақырыбында эссе жұмысын жазу. Дескриптор Құрылымдық ерекшелігін сақтайды; Тақырыпты ашады; Ойын дәлелдеуде аргументтер келтіреді; (кемі 3) Сөз санын ескереді; (200 сөз) | |||||||||||||
Сабақтың соңы | Ой толғаныс Оқушылар ПОПС» формуласын толтырады. Бірінші сөйлем «Менің ойымша,… » Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін … » Үшінші сөйлем «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын … » Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім | Рефлексия | ||||||||||||
Сабақ барысында оқушылардың қарқыны ескеріледі.Жоғары қарқынмен жұмыс істейтін студенттерге қосымша тапсырма ұсынуға болады | Сабақ барысында қалыптастырушы бағалау қолданылады.Оқушылар бағалау процесіне қатысады, оқушылардың жұмыстары критерийлер мен дескрипторлар бойынша бағаланады. Оқытушы тарапынан оқушыларға қолдау көрсетіледі, кері байланыс ұсынылады: жұмыстарға бағыт беріледі және түсініктеме беріледі | Әр түрлі сипаттағы белсенді іс-шаралар мен тапсырмалар, уақытты дұрыс бөлу оқушының денсаулығын сақтауды қамтиды |
