link5240 link5241 link5242 link5243 link5244 link5245 link5246 link5247 link5248 link5249 link5250 link5251 link5252 link5253 link5254 link5255 link5256 link5257 link5258 link5259 link5260 link5261 link5262 link5263 link5264 link5265 link5266 link5267 link5268 link5269 link5270 link5271 link5272 link5273 link5274 link5275 link5276 link5277 link5278 link5279 link5280 link5281 link5282 link5283 link5284 link5285 link5286 link5287 link5288 link5289 link5290 link5291 link5292 link5293 link5294 link5295 link5296 link5297 link5298 link5299 link5300 link5301 link5302 link5303 link5304 link5305 link5306 link5307 link5308 link5309 link5310 link5311 link5312 link5313 link5314 link5315 link5316 link5317 link5318 link5319 link5320 link5321 link5322 link5323 link5324 link5325 link5326 link5327 link5328 link5329 link5330 link5331 link5332 link5333 link5334 link5335 link5336 link5337 link5338 link5339 link5340 link5341 link5342 link5343 link5344 link5345 link5346 link5347 link5348 link5349 link5350 link5351 link5352 link5353 link5354 link5355 link5356 link5357 link5358 link5359 link5360 link5361 link5362 link5363 link5364 link5365 link5366 link5367 link5368 link5369 link5370
Батимова Гульжайна Каирлаевна
Должность:не указана
Группа:Посетители
Страна:Казахстан
Регион:не указан
Ою -өрнек түрлері

Бекешова Несібелі

Технология пәні мұғалімі

Қызылорда облысы

Арал қаласы, № 64 мектеп

Сыныбы: 6 “А”

Сабақтың тақырыбы: Ою-өрнек түрлері

Сабақтың мақсаты: ою-өрнек туралы түсінік беру.

Білімділік мақсаты: оқушыларлы ұлттық өнер түрлерімен

таныстыру.

Дамытушылығы: ою-өрнек арқылы оқушылардың ой-өрісін, білімін жан-жақты дамыту, халқымыздың асыл мұраларын, салт-дәстүрін, өнеріне жақын болуға, құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Пәнаралық байланыс: тарих, биология, геометрия, астрономия, сурет.

Көрнекіліктері: сөзжұмбақ, ою-өрнек түрлерінің плакаттары, қолөнер бұйымдары.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылар назарын тақырыпқа аудару, сабаққа даярлықпен тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

· Ою деген не?

· Өрнектің оюдан қандай ерекшелігі бар?

· Ұлттық ою-өрнегіміздің басты ерекшелігі неде?

Жаңа сабақ

Ою — өрнектің көнеден келе жатқанын дәлелдейтін бұйымдар мұражайларда сақтаулы. Адамдар ертеден-ақ өздерін қоршаған айнала дүниені тасқа бейнеленген, бертін келе киім-кешектеріне, қолданатын бұйымдары мен ыдыстарға қарапайым сурет ретінде салған, осылай бірте-бірте ою-өрнек пайда болды. Ал біздің халқымыздың тұрмыс тіршілігіне ою-өрнектің алар орны үлкен. Ол ұрпақтан-ұрпаққа жалғасыр келе жалғасып дамып келе жатқан бірден-бір өнер. Әр шебер бұл өнерді өз үлгісінде, әр түрлі дамытқан, өзі жасаған оюға өзі атау берген, оның астарына өзінше терең ұғым сыйғызған, сондықтан ою-өрнектің тілін, сырын, тарихын сол шеберден артық ешкім білмейді. Әйтседе, бүгінгі біздер ою тілін түсінуге тырысып, өнерге жақын болуымыз керек. Ата-бабадан қалған ою-өрнекті, мәдени шежіремізді сақтап, барынша ұлықтауымыз қажет.

Ою-өрнекті қайдан, кімнен үйрендің” деген сауалға атақты суретші Ә.Қастеев.

Таудың бұлағынан,

Қойдың құлағынан,

Апамның киізінен

Ешкімнің мүйізінен” — деп жауап беріпті. Ою-өрнек халықпен бірге жасасып, оның рухани материалдық игілігіне айналып келеді. Бүгінгі таңда қайта дамып, бай мазмұн, жаңа түр тауып, өнер саласында биік деңгейде дамуда. Өнер өшпейді, сөнбейді, көнермейді.

Ғұлама ғалым Ә.Марғұлан “Қазақтар ою-өрнек әлемінде” деп айтқандай, қазақ халқының ұлттық бұйымдарының барлығында ою-өрнектің небір ғажайып үлгілерін көруге болады. Сол ою-өрнек әсемдік пен сәнділіктің белгісі ғана емес, ол халықтың арман-мақсатының, тілек-мүддесінің нышаны, осы тұрғыдан алып қарағанда ою-өрнектің мазмұндық ерекшелігі сан алуан, астары терең.

Атымда менің сырым бар” дегендей, әр ою-өрнектің астарында алуан мағыналы тарих, ақпарат жатыр. Мысалы, еліміздің туындағы ирек су оюы өмір жолы, дөңгелек күн оюы жарық өмір, құсқанат оюы еркіндікті, қошқармүйіз оюы молшылықты, тоқтықты, байлықты меңзейді, ал көк түс ашық аспан бейбітшілікті білдіреді. Мұнда “Біздің еліміз тәуелсіздікті нық ұстап тұрсын, бақытты өмір болсын” деген арман — тілек бар.

Бүгінге деген қазақ ою-өрнектерінің екі жүзге жуық түрі анықталған. Біз бүгін халық арасында көп тараған мүйіз тектес ою-өрнектерді сөз етпекпіз. Мүйіз оюын қазақ халқының ою-өрнегінің төркіні, тамыры деуге болады. Өйткені барлық жаңа буындар осының негізінде жасалып, тек таулары өзгеріп отырған. Қазақ халқының ою-өрнектерінің мазмұны мал өсіру мен аңшылықты, жер, су көшіп қону көрінісінен хабар береді. Сонымен бізге белгілі ою-өрнек түрлері мынадай топтарға бөлінеді.

Қазіргі кезде үй жиһаздарынан, ат әбзелдерінен, зергерлік бұйымдардан, киіз үйлерден ою-өрнектің небір түрін көруге болады.

Қауіпсіздік ережесі

Қайшымен жұмыс:

· Қайшыны арнаулы қобдишада сақтау керек.

· Қайшыны жолдасыңа үшкір ұшымен берме.

· Қайшыны ашық қалдыруға болмайды.

· Қайшымен жұмыс кезінде жолдасыңның

көңілін бөлме.

· Қайшыны ойыншық ретінде пайдалануға болмайды.

Қол инесімен жұмыс:

· Инені киімге қыстыруға болмайды.

· Инені арнаулы қобдишада сақтау керек.

· Ине жібін тіспен үзуге болмайды.

· Инемен жұмыс кезінде оймақ киген дұрыс.

· Инені жіпсіз тастауға болмайды.

Үтікпен жұмыс:

· Үтіктеу алдында өткізгіштің үзілген, желінген жерлерін тексер.

· Үтікті мата түрлеріне қарай қыздыру керек.

· Үтікті тұтқасынан ұста.

· Үтікті мұғалімнің рұқсатымен тоққа қосуға болады.

· Ылғал қолмен тоққа қосылған үтікті ұстауға болмайды.

ІІІ.Сарамандық жұмыс. Сарамандық жұмысқа М.Ш.Өмірбекованың “Қазақ халқының дәстүрлі өнері” атты кітаптың 1-сабағын пайдаланамын.

· Балалар, мүйіз оюын қиып үйренейік. Мына мүйіз оюын қию нұсқасына назар аударыңдар. Балалар, қиылатын ақ қағаз горизонталь сызық бойынша бір рет бүктеледі, содан кейін осы бір бүктелген қағаз бетіне қарындашпен мүйізді сызамыз да, қайшымен ойып, қиып аламыз. Сонда мүйіз оюының үлгісі шығады, осы тәсілмен өз қиялдарыңмен мүйіз оюының түрлі элементтерін салып, сан түрлі ою қиюға болады. Енді қиған оюларыңды екінші бір қағазға желімдеңдер. Түс үйлесімділігіне аса назар аударыңдар. Осы әдіспен апа-әжелеріміз текемет басқан.

ІҮ. Жаңа сабақты тексеру.

· Ою-өрнек қалай пайда болды?

· Атымда менің сырым бар” дегенді қалай түсінесіңдер?

· Ою-өрнек қанша топқа бөлінеді?

· Мүйіз” оюы не мағына береді?

Ү. Баға — білім таразысы.

ҮІ. Үйге тапсырма. “Ою-өрнек” сөзіне сөзжұмбақ құрастырып келу.

Наши услуги



Мир учителя © 2014–. Политика конфиденциальности