Казахстан, Акмолинская область, Целиноградский район, с. Новоишимка

Средняя школа № 32
Учитель биологии и химии
Жусупова Р.Ш.

Типы химической связи

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Химиялық байланыстың негізгі түрлері және олардың түзілу табиғатын атом құрылысының заңдылықтарын негізге ала отырып түсіндіріп, заттардың электрондық формуласын құру білігін қалыптастыру.

Дамытушылық: Оқушының өзіндік ізденуін ұйымдастыру және танымдық іс-әрекеттерін жетілдіріп, білімді тиянақтауға үйрету. Шығармашылық мүмкіндігін дамыту, ғылыми көзқарасын қалыптастыру.

Тәрбиелік: Өз бетімен жұмыс істеп,өз білімін өзі тексеріп, бағалай білуге үйрету. Өздігінен талпынып,жауапкершілікпен сезінетін саналы, өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.

Құрал-жабдықтармен көрнекіліктер: Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі, интерактивті тақта, түрлітүсті кесте «Химиялық байланыстардың түрлері», жарнамалау слайд «Химиялық байланыстың түрлері», «Венн диаграммасы», смайликтер, семантикалық карта, тесті бағалау шкаласы, бағалау картасы.

Сабақтың типі: аралас

Сабақтың берілу әдіс‑тәсілдері: СТО стратегиялары (семантикалық карта), бірін бірі бағалау, жеке, екеуара, топпен жұмыс.

Сабақтың жоспары:

I.Ұйымдастыру кезеңі.

- жоқ оқушыларды белгілеу;

- сыныптың сабаққа дайындығын тексеру;

- оқушылардың құрал‑жабдықтарын тексеру;

- «Қар жапсырма» ойының өткізу;

II.Үй тапсырмасын тексеру.

- химиялық диктант;

- тапсырма орындау;

III.Жаңа сабақты түсіну.

- жарнамалау слайд бойынша түсіндіру;

- заттардың электрондық және құрылымдық формулаларын құру;

IV.Жаңа сабақты бекіту кезеңі.

- семантикалық карта толтыру;

- Венн диаграммасын толтыру;

V.Оқушыларды бағалау.

VI. Рефлексия.

VII.Үй тапсырмасын беру.

‑ параграф 62, 172 беттегі 4 тапсырманы орындап келу.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі.

- жоқ оқушыларды белгілеу;

- сыныптың сабаққа дайындығын тексеру;

- оқушылардың құрал‑жабдықтарын тексеру;

- «Қар жапсырма» ойының өткізу; (2 оқушы 1оқушының есімін өзінің есіміне қосып айтады; 3 оқушы 2,1; соңғы оқушы барлығын атап шығады)

II.Үй тапсырмасын тексеру.

1. Кез келген элемент атомының өзіне электрон тарту және өзінен электронды тебу қабілетін қоса сипаттау үшін қолданылатын шама......... Электртерістік
2. Атомдардың өзіне электондар тарту қабілеті қалай аталады?

Электртерістілік

1. Атомдары валенттілік электрондарын оңай беретін элементтер қалай аталады және ХЭПЖ орны металдар, басы
2. Атомдары валенттілік электрондарын едәуірқиын беретін элементтер қалай аталады және ХЭПЖ орны екідайлы, ортасы
3. Атомдары валенттілік электрондарды қарқынды қосып алатын элементтер қалай аталады және ХЭПЖ орны бейметалдар, соңы
4. 6. Периодта орналасқан элементтердің электртерістіктері солдан оңға қарай қалай өзгереді? өседі
5. Негігі топшада төменнен жоғары қарай қалай өзгереді? өседі
6. Сыртқы электрондық қабатта 1-3 дейін валенттілік электрон болса, элемент электрондарын береді
7. Негізгі топшада элементтердің атомдық массалары артқан сайын валенттілік электрондары мен ядро арасы алшақтай түсіп, қасиеттері қалай өзгереді? металдық қасиеттері күшейеді

9- «5», 7-8 –«4», 4-6- «3», 1-3 — «2».

Тапсырма: Бром, калий, көміртек,фтор,цезий,сутек,оттек электтістіліктерінің өсу ретімен орналастыр.

Цезий,калий,сутек, көміртек,бром,оттек,фтор III.Жаңа сабақты түсіну. Химиялық байланыстың түзілуі.

Байланыс түзуші бөлшектер	Әр түрлі химиялық байланыстың түзілуі	Байланыс қалай түзіледі	Химиялық байланыс түрлері	Әр түрлі химиялық байланыстағы заттар
Бейметалл атомда рының бір түрі	Н·+·Н→Н:Н :СІ·+·СІ:→:СІ:СІ:	Электрондардың жұптасуы арқылы	Ковалентті полюссіз	Н2, СІ2, О2, Вr2, F2, N2
Бейметалдардың әр түрлі атомдары	Н·+СІ:→Н:СІ:	Электрондардың жұптасуы арқылы	Ковалентті полюсті	НСІ, НВr, НY, Н2S, т.б.
Металдармен бейметалдар атомдары	Nа·+·СІ:→Nа+(:СІ:)-	Металл атомдарынан бейметалл атомына электронның ауысуы және түзілген иондары ның электростатикалық тартылуы арқылы	Иондық	NaCI, NаF, К2S, Li2О, NаВr т.б.

Химиялық әрекеттесу кезінде жұптаспаған электрон атомдары жұптасып электрондық сыртқы қабатын аяқтап, тұрақты электрондық құрылысқа көшеді.

Галогенсутектері (НСІ, НВr) молекуласындағы ковалентті полюсті байланыстың түзілуі электрондық тығыздықтың ығысуымен түсіндіріледі.

Электрондық формула құрудың алгоритімі :

- атомдардың химиялық таңбасын тізіп жазу;

- элементтің периодтық жүйедегі орнына қарап, валенттік электрондардың санын белгілеп жазу;

- нүктелер арқылы элемент атомдарындағы дара электрондардың жалпы санын белгілеп, электрондық қабатын аяқталуына неше электрон жетпейтінін анықтау;

- әр атомның химиялық таңбасының айналасына нүктелеріне қалған электрондарды белгілеу;

- элементтерінің электрондық формуласын жазып болған соң, осы формуладағы нүктелермен көрсетілген элетрон жұптарын сызықшамен ауыстырса құрылымдық формула алынатынын түсіндіру;

IV.Жаңа сабақты бекіту кезеңі.

1. Тақтаға тапсырма орындау: Н₂, СІ₂, О₂, N₂ .

Берілген заттардың электрондық формулаларын жазу:

Н:Н; :СІ:СІ: ; :О:О: ; :N:N: ; Н:СІ:

Құрылымдық формула: Н-Н; СІ-СІ; О=О; N-N; Н-СІ

1. Семантикалық карта.

Байланыстың түрі

Байланыс түзуші бөлшектер

Байланыс қалай түзіледі

Байланыстың түзілуі

Химиялық байланыстағы заттар

Металдармен бейметалдар атомда ры

Бейметалл атомда рының бір түрі

Бейметалдардың әр түрлі атомдары

Электрондардың жұптасуы арқылы

Түзілген иондарының электростатикалық тартылуы арқылы

Электрондардың жұптасуы арқылы

Н·+·Н→Н:Н

Н·+СІ:→Н:СІ:

Nа·+·СІ:→Nа+(:СІ:)-

СІ2

НСІ

NaCI

Ковалентті полюсіз

Ковалентті полюсті

Иондық

3.Венн диаграммасын құру.

4. О₂ , НF, Вr₂, Н₂S, NН_3, N₂, СО_2, СІ_2, Н₂О молекулалы заттардың қайсысы ковалентті полюсті, қайсысы ковалентті полюссіз байланысқан.

V.Оқушыларды бағалау.

Оқушының есімі	Химиялық диктант	Тапсырма	тапсырма	Семантикалық карта	Венн диаграммасы	Тапсырма
Әсел
Ғани
Аманжол
Махаббат
Баян
Темірбек
Оксана

VI. Рефлексия.

Сіздерге бүгінгі сабақ ұнады ма?(смайлик көтеру)

VII.Үй тапсырмасын беру.

Параграф 62, 172 беттегі 4 тапсырманы орындап келу