Атырау қаласы,№3 мектеп-гимназиясы

Юсупова Айнур Мадениетовна

І санатты орыс сыныптарындағы қазақ тілі пәні мұғалімі

Қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы: Сан есім

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:Сан есім туралы оқушыларға толық мағлұмат беру. Алған білімдерін пысықтап, теориялық алған ұғымдарын мысалдар арқылы терең меңгерту.

Тәрбиелік:Сан есім тақырыбын түсіндіру кезінде сөздер мен сөйлемдердің тәрбиелілік мәніне көңіл бөле отырып, топпен жұмыс істеу арқылы ынтымақ пен бірлікке, жолдастыққа көмек көрсетуге баулу.

Дамытушылық:Сан есімнен алған білімдерін жаттығу жұмыстары арқылы дамыту, өз бетінше орындау дағдыларын қалыптастыру, топпен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.

Сабақтың түрі:Аралас

Сабақтың әдісі:Мәнерлеп оқу, ауызша сөйлеу, тыңдап түсіну, жазу, екеуара сөйлеу, сұрақ-жауап, ынталандыру

Сабақтың көрнекілігі:слайд, оқулық

І. Ұйымдастыру кезеңі

Сыныппен сәлемдесіп, түгендеу

ІІ. Үй тапсырмасы бойынша жұмыс (слайд 6)

<!-

Мысалдар жазу арқылы жалпы,жалқы есімдердің ережесін шығарамыз

ІІІ. Жаңа сабақ (слайд 8-12)

Топқа бөлу

І топ

Сан есім дегеніміз не ? Түрлерін атаңыз

ІІ топ

Сан есімнің түрлеріне толық мағлұмат беру

І топ

Сан есім дегеніміз- заттың санын білдіретін сөз табы. Сұрақтары: неше? Қанша? Нешінші? Нешеу?

Имя числительное- часть речи которая обозначает количество предметов и отвечает на вопросы: Сколько? Который? Мысалы, бір,екі,үш

Сан есім мағынасына қарай 6 түрге бөлінеді.

По своему значению сан есім в казахском языке делится на:

1. Есептік сан есім- Количественные
2. Реттік сан есім- Порядковые
3. Жинақтық сан есім- Собирательные
4. Бөлшектік сан есім- Дробные
5. Болжалдық сан есім- Предположительные

6. Топтау сан есім- Разделительные

ІІ топ

Сан есімнің жай түрі- простые числительные

Сан есімнің күрделі түрі — составные числительные

Сан есім түрлері

ІV. Өзіндік жұмыс (слайд 13-19)

“Сан есім”мұхиты картасымен жұмыс. Аралдарға саяхат кешу.

1- арал: “Есептік сан есімдер”

1-топ

Біздің Отанымыз — Қазақстан. Аумағы Батыстан шығысқа 3000 шақырым, ал солтүстіктен оңтүстікке дейін 1700 шақырым. Қазақстан Республиқасының жер көлемі жөнінен дүние жүзінде 9 — орында.

2- топ

Қазақстан Республиқасының ұлтық құрамы әр алуан . Қазақстанда 130-дай ұлт өкілдері тұрады. Негізгі ұлт қазақтар республикада 52 пайызды құрайды.

2- арал: “Реттік сан есімдер”

1-топ

Көп нүктенің орнына реттік сан есімді қойып жаз

Жеті атаңды біл!

Атасы- бірінші

Әкесі –

Баласы —

Немересі-

Шөбересі-

Шөпшек-

Немене-

Сан есімдерді сөзбен жазып, реттік сан есімге айналдырыңыз. 2;6;11;15;29;36;44;58;69;74;88;99;199;1840;3689534

2-топ

Септік жалғауларын біл!

Біріншісі — Атау

................-Ілік

...............-Барыс

...............-Табыс

...............-Жатыс

................-Шығыс

............-Көмектес

Мына есептік сан есімдерді цифрмен жазып, реттік сан есімге айналдыру.

Мың, жуз, сексен, бес, сегіз

3- арал: “Жинақтық сан есімдер”

1-топ

Жинақтық сан есімдерді табу:

Ауыз біреу, құлақ екеу.

Би екеу болса, дау төртеу.

2-топ

Жинақтық сан есімдерді табу:

Атадан алтау туса да,

Басыңа бір жалғыздық түсер

Ағайын алтау, ана біреу.

4- арал: “Болжалдық сан есімдер”

1-топ

Есептік сан есімдерді болжалдық сан есімдерге айналдыру, сөйлем құрау:

Сегіз жүз.......,

Қырық.......,

2-топ

Есептік сан есімдерді болжалдық сан есімдерге айналдыру, сөйлем құрау:

Елу.......,

Сексен....,

5- арал: “Топтау сан есімдер”
Сағат неше? деген сұраққа жауап бер, мағынасына ажырат

6- арал: “Бөлшектік сан есімдер”

1-топ

Диалогты оқып өзара сөйлесу мағынасына ажырату

Баласы: Әке, сағат неше болды?

Әкесі: сағат сегіз жарым болды. Қайда барасың?

Баласы: Банкке

Әкесі: Банк нешеде ашылады?

Баласы: Тоғыз жарымда ашылады?

Әкесі: Онда не істейсің?

Баласы: Ақша айырбастаймын.

2-топ

Диалогты оқып өзара сөйлесу мағынасына ажырату

Баласы: Ана, сағат неше болды?

Анасы: Сағат жеті жарым болды. Жұмысың бар ма?

Баласы: Ия. Сайлаудың жұмыстарымен “Нұр Отан” ғимаратына барамын.

Анасы: Қай уақытта үйде боласың?

Баласы: Сағат бір жарымда келемін

V. Сергіту сәті (слайд 20)

VІ. Топ жұмысы (слайд 21)

Берілген мәтінді оқып шығып тақырыпқа ат беру, сан есімдерді жазып алу

1-топ

1932 жылы Есіл өзінінің жағалауындағы Қараөткел округінің негізі қалады. Кейін Ақмола сауда жәрменкелері өткізілетін орталыққа айналады. 1961 жылға кейін Целиноград болып аталады. 1939-1965 жылдары Ақмола облысының, ал 1960-1965 жылдары Тың өлкесінің әкімшілік орталығы болды.

2-топ

Бір грамм алтыннан ұзындығы 3 километр 420 метрге жететін жіңішке сым жасауға болады. Ең бірінші фотосуретті 1826 жылы франция ғалымы Жозеф Нисфор Ньеп түсерген. Біздің планетамыздағы халықтың жартысы қар көрмепті. Ең үлкен стадион Рио-де Жанейродағы “Маракана” стадионы.

VІІ.