Зинуллина Асел Абилсейтовна, учитель начальных классов,
Средняя школа имени М. Ауэзова, Атырауская область Курмангазинский район,
село Ганюшкино, Казахстан
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды 5 санын қоып және азайту ережесімен таныстыру.
Білімділік: 5 санын қосу және азайту тәсілдерімен қосудың және азайтудың кестелік жағдайларын, екі амалдан тұратын есептеулермен таныстыру. Ұлы Отан соғысы жайында мағлұматтар бере отырып, білімін тереңдету.
Дамытушылық: Оқушылардың ізденуін, ойлауын оқығанын іс жүзінде қолдана білуге дағдыландыру. Ойын есептер арқылы оқушылардың логикалық ой - өрісін ойлау қабілеттерін дамыту. Математикаға қызығушылығын арттыру. Ойлау қабілеттерін дамыта отырып, ауызша, жазбаша есептеу дағдыларын жетілдіру.
Тәрбиелік: Оқушыларды отансүйгіштікке, еңбекшілдікке, ұқыптылыққа, шапшаң ойлап есептей білуге дағдыландыра отырып, нәтижеге жете білуге, Ұлы Отан соғысы, оның зардаптары, Ұлы Жеңіс туралы мағұлмат беру. Отан үшін жан қиған аталар мен апалардың, соғыстан оралған, қазіргі кезде арамызда жүрген ардагерлеріміздің ерлігін үлгі ете отырып, оларды құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: кіріктірілген сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ — жауап, түсіндіру, топтық жұмыс, фронтальды сұрақ
Сабақтың көрнекілігі: мультимедия, кеспе қағаздары, Ұлы Жеңіс күніне арналған суреттер.
Сабақтың барысы
Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылардың сабаққа қатысымын тексеру.
Пазлдар арқылы топқа бөлу. Пазлдарды оқушылар өз еріктерімен таңдап, суретті құрастырады. (5 түрлі қару жарақтың суреті шығуы тиіс.) осы сурет бойынша оқушылар топқа бөлінеді.
Психологиялық дайындық.
Балалар, біздің құрастырған пазлдарымыздан нені байқап отырсындар. Бұл нелердің бейнесі , әрине бұл соғыста қолданылған қару — жарақ түрлері. Ал биыл осы Ұлы Отан соғысының неше жылдық мерекесін тойлағалы отырмыз. (Балалардың жауабы)
- Әрине әрқайсымыз үшін жақын әрі қымбат мереке Жеңіс күні. Олай болса бүгінгі математика сабағымыз Ұлы Жеңістің 70 жылдық мерекесіне арналады. Жеңіске жету жолында қазақстандықтардың асқан ерлігі мен әскери жанқиярлығы Отан соғысы тарихындағы жарқын беттерге айналды. Сондықтан бұл күннің маңызы өте жоғары. Жеңіс үшін шыбын жандарын құрбан еткен бірнеше миллиондаған адамдардың есімдерін есте сақтап, 1418 азапты күн мен түнді болашақ үшін ерен еңбекпен, қайсар ерлікпен өткізгендерін ұмытуға болмайды. Төрт жыл бойғы қанды қырғыннан кейін, қырық бестің көктемінде дүние жүзі халқы бостандық алды. Халық Отан ұғымын терең сезіне түсті. Ерлік пен еңбек жеңіп шықты. «Ешкім де ұмытылмайды, ештеңе де ұмыт қалған жоқ». Осынау сөздер Жеңіс күнін мерекелеу кезінде жиі айтылады. Осынау сөздер соғыстан қаза тапқандар ескерткішіне де қашалып жазылған. Ендеше, бүгінгі сабағымызды
«Ер есімі — ел есінде»деген ұранмен бастағым келіп отыр.
Өткен сабақты еске түсіре отырып, жаңа сабаққа дайындық жасау.
- Олай болса балалар жаңа құрастырған пазлдарыңның артқы жағында бір — бір тапсырмадан берілген. Сол тапасырмаларды орындап, бірінші болған топтар өз жауаптарын бері тиіс. Белсенділік пен шапшаңдық танытқан топтарды мен мынадай медальдармен марапаттап отырамын. Бұндай медальдар соғыс кезінде «Ерлігі үшін» берілсе, бүгінгі сабақта мен бұл медальдарды «Жақсы білімі үшін» беретін боламын.
«Бес сауал» стратегиясын кеспе қағаздарының көмегімен орындайды.
1)9-8+6 10-1 9-3
2)10-4+1 7+2 6+4
3) 2+4+3 4+4 6-3
4) 4+3-2 5-4 8-5
5) 7-4+6 8+2-1 7+1
Жаңа сабақ
- Оқушылар, жаңа сабағымызды бастамас бұрын мына Жұлдызшамызға назар аударайық. Бұл қызыл жұлдызды соғыс кезінде әскер қатарында болған, соғысқа қатысқан, соғыс кезінде тылда қызмет еткен адамдар таққан екен. «Қызыл жұлдыз» ол — қарапайым еңбек адамдарын қорғаушы Қызыл Әскердің белгісі болған. Оның ортасындағы балға мен орақтың суреті қарапайым ауылдың шаруа адамымен , қаладағы еңбек қолының өз Отанын, жерін, еркі мен бостандығын сақтап қалуда қасық қанын аямай қорғауы үшін одақтасуы дегенді білдіреді.
- Балалар біздер мына жұлдызшаны көріп отырмыз . Жұлдыздың неше бұрышы бар? Олай болса осы санының таңбасын әдемі көркем етіп жазайық. Себебі бүгінгі сабағымыздағы тапсырмалардан мүддірмей өту үшін осы бес санының таңбасын жиі қолданатын боламыз.
Көркем жазу минуты
Қолға қалам аламыз,
Әдемі етіп жазамыз 5 (дәптерге орындау).
- Жазып болсақ, Жұлдызшамыздың айналасындағы фигуралар жай фигуралар емес, әрбір фигурада бес- бестен он тапсырма бар. Осы тапсырмаларды қатесіз орындасақ шеңбер пішіндес фигураның артында «Ұлы тұлғалардың » портреттерін көреміз. Олардың кім екенін білгілерің келсе бірінші тапсырмадан бастап орындайық.
1) 1+5=6
2) 2+5=7
3) 3+5=8
4) 4+5=9
5) 5+5=10
1) 10-5=5
2) 9-5=4
3) 8-5=3
4) 7-5=2
5) 6-5=1
1 тұлға.Қазақ арасында осы соғыста ерекше қаһармандық танытқан батырдың бірі әрі бірегейі – Бауыржан Момышұлы. Б.Момышұлы соғыс кезінде 207 рет шайқасқа қатысып, 2 рет ауыр жараланды. Басшалық тарапынан бірнеше рет Кеңес Одағы батыры атағына ұсынылады. Бірақ, атақ кешіктіріле береді. Еңбекқор Б.Момышұлы мойыған жоқ. Ол 37 дәптер күнделік жазған батыр, бейбіт өмірдің қаруы қаламды алып қазақ және орыс тілдерінде көптеген кітаптар жазады. «Артымызда Москва» кітабы Кубаның бүкіл әлемге белгілі басшысы Фидель Кастроның сүйіп оқитын кітабына айналды. Бауыржан Момышұлының Ұлы Отан соғысында ұрыс жүргізу әдістері үлгі ретінде қабылданып, Кубаның әскери академиясында оқытылды.
2 тұлға. Қазақстандықтар Брест қамалын қорғады, Мәскеу түбінде де өлімге бастарын тікті. Сталинград, Курск доғасындағы шайқастарда ерекше көзге түсті. Берлинге шабуыл жасады, Рейхстагқа қазақ жігіті Рақымжан Қошқарбаев Жеңіс туын 1945 жылдың 30 сәуірде тікті.
3 тұлға. Ата-анасынан ерте айрылған Мәншүк жастық шағын да тәрк етті. Алматы медициналық институтында оқып жүрген шағында жау жақтан ескен соғыстың ызғарлы желі жас қайыңның жапырағындай жайқалған бойжеткенді жұлып түсіреді. Халқына төніп тұрған қауіпке жаны шыдамай, дамыл таппастан әскерге өзі сұранып, жоғарыға мынадай өтініш жазады: «Фашистерді жою үшін майданға жіберетін менің ағайым да, апайым да жоқ, сондықтан өзімді жіберіңіз». Ел үшін қан төгіп, жан беріп жатқан отандастарына қалай да өз жәрдемін бергісі келген ниетпен, 1942 жылдың тамыз айында «Қызыл армия» қатарына алынды.
4 тұлға.1942 жылы Әлия өз еркімен майданға аттанып, мергендер мектебін үздік бітірді. Бірақ біраз уақытқа дейін оның алғы шептегі атыс-шабыс алаңында білім-білігін іс жүзінде көрсетуіне рұқсат етпеді. Бірақ жас қазақ қызы алға ұмтылды, жауға қарсы оқ жаудыруға асықты. Бір хатында ол өз құрбылары мен достары үшін фашистерден кек алуды қалайтынын жазады. Өзі оқыған қаласының құрсауда қалғаны оны қатты алаңдататын еді.
1943 жылы Снайперлер дайындау орталық әйелдер мектебін аяқтайды. 1943 жылдан бастап, 54-ші арнайы атқыштар бригадасы 4-батальонының снайпері болған (22-ші әскер, 2-ші Балтық жағалауы фронты).
5 тұлға. Хиуаз Қайырқызы Доспанова 1922 жылы мамырдың 15 Ганюшкин ауылында (қазір Атырау облысы) дүниеге келген. Әкесi Қайыр — балықшы, анасы Меруерт — мұғалiм болып еңбек еткен.
Ұшқыштық өмір жолын Оралдың аэроклубында бастап, кейін әйгілі ұшқыш Марина Раскова басқарған 46-гвардиялық полкінің құрамында 300-ден астам әуе шайқастарына қатысқан Хиуаз Доспанова сол кездің өзінде теңдессіз ерлігі үшін «қанатты қыз» атанған еді. Әлия, Мәншүк, Хиуаз… Олардың есімдерін тек Қазақстан ғана емес, кезіндегі КСРО халықтары да жақсы біледі. Соғыстан кейін лауазымды қызметтер атқарған Хиуаз Доспановаға Елбасының Жарлығымен Халық қаһарманы атағы берілген болатын.2008 жылы мамырдың 21 Алматы қаласында 86 жасында дүниеден озды.
- Жарайсындар балалар! Елі үшін жанын аямай, қасық қаны тамғанша Отанын қорғаған аға- апаларымыз туралы көптеген мағлұматтарды біле отырып 5 санын қосып және азайтып үйрендік.
Сергіту сәті:
- Олай болса сол ызғарлы да суық соғыс заманында сарбаздардың рухын көтеріп, жандарына жылулық сыйлаған әндер көп болды. Сонын бірі «Бейбіт күн тілегі» әнін бәріміз бірге орындайық.
Оқулықпен жұмыс
Деңгейлік тапсырмалар.
1 деңгей 3есеп 126 бет . 0,,,,5,,,,10
2 деңгей 5 есеп 126 бет
Айда 9 оюдың суретін салды. Олардың 5 бояды. Ол тағы неше оюды бояуы керек.
Шарты:
Оюдың суреті 9
Боялды 5
Сұрағы: неше ою бояу керек?
Шешуі: 9-5=4
Жауабы: 4 ою бояуы керек
3 деңгей Жасыл және көк кесінділердің ұзындықтарының айырмасын қызыл кесіндінің ұзындығымен салыстыр
Сабақты бекіту BLOB -3 стратегиясы
3 баспалдақ. 4+5 9-5
2 баспалдақ. 3+5 8-5
1 баспалдақ. 2+5 7-5
Асқар Талғат және Дәулет бір сыныпта оқиды. Олардың біріншісінің әкесі — дәрігер, екіншісінікі — мүғалім, үшіншісінікі- ұшқыш. Асқардың әкесі ұшқыш емес Талғаттың әкесі мұғалім де дәрігерде емес. Дәулеттің әкесі дәрігер емес. Кімнің әкесі қандай қызмет істейді?
Үйге тапсырма:
5 саны туралы не білеміз? Шығармашылық тапсырма
Қорытынды:
Оқушылар 5 санын қосу және азайту тәсілдерімен қосудың және азайтудың кестелік жағдайларын, екі амалдан тұратын есептеулермен танысты.Оқушылардың ойлауын оқығанын іс жүзінде қолдана білуге дағдыланды. Ойын есептер арқылы оқушылардың логикалық ой - өрісін ойлау қабілеттері пәнге деген қызығушылығы артты.Ауызша, жазбаша есептеу дағдылары жетілдіру жұмыстары жүргізілді.
