Ермағамбетова Мадина Қуанышбайқызы
қазақ тілі пәнінің мұғалімі
Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасы
«Науырзым ауыл шаруашылығы колледжі» КМҚК
Тақырыбы: Сын есім. Сын есімнің түрлері. Туынды және негізгі сын есімдер.
Мақсаты:
Білімділік: сын есім туралы түсініктерін бекіту, құрамына, тұлғасына және мағынасына қарай сын есімнің түрлерін еске түсіру берілген мәтіннен жаңа сөздермен, сөз тіркестерімен, ұғымдарымен танысып, олармен түрлі тапсырмаларды жасау
Дамытушылық: оқушылардың өткен тәжірибелерінде ұйренген икемділіктері мен дағдыларын қолдана отырып, білімдері мен көзқарастарын кеңейту.
Тәрбиелік: «Қазақстан мемлекеті, оның құрылымы» атты мәтінді оқып, пәнге сүйіспеншіліктерін тудыру, мәдениетке тарту.
Сабақтың түрі: білімдерді бекіту сабағы
Сабақты ұйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап
Сабақтың кезеңдері:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй жұмысын бақылау кезеңі
3. Жаңа тақырыпты меңгерту кезеңі
4. Жаңа тақырыпты бекіту кезеңі
5. Рефлексия кезеңі
6. Бағалау кезеңі
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылармен амандасу және оларды сабақтың тақырыбы мен
мақсаттарымен таныстыру.
2.Үй жұмысын бақылау кезеңі
Оқушылардың үйге берілген ережені сұрақ-жауап (блиц-опрос) арқылы тексеру.
1. Сын есім дегеніміз не?
2. Қандай сұрақтарға жауап береді?
3. Сын есімнің неше түрі бар?
4. Оларды атап шығыңдар?
5. Сын есімнің құрамына қарай түрлерін атаңдар?
6. Дара және күрделі сын есімдердің айырмашылықтары?
7. Сын есімнің тұлғасына қарай түрлерін атаңдар?
8. Негізгі және туынды сын есімдердің айырмашылықтары?
9. Сын есімнің мағынасына қарай түрлерін атаңдар?
10. Сапалық және қатыстық сын есімдердің айырмашылықтары?
3.Жаңа материалды меңгерту кезеңі
Оқушылар берілген мәтінді оқиды, аударады және жаңа сөздермен танысады.
«Қазақстан мемлекеті, оның құрылымы.
Қазақстан Республикасы — президенттік басқару формасы бар демократиялық, құқықтық, унитарлы, зайырлы мемлекет.
Алғашқы Конституция 1993 жылы қаңтарда қабылданды. 1995 жылы тамыз айында жаңа Конституция қабылданды; 1998 жылы оған түзетулер енгізілді.
Жаңа Конституция бойынша Қазақстанның тәуелсіз үш билік тармағы бар: атқарушы, заң шығарушы және сот биліктері.
Атқарушы билікті Президент басқарады, ол 40 жастан асқан, Республика аумағында соңғы 15 жыл тұрған және мемлекеттік тілде (қазақ тілінде) еркін сөйлей алатын азаматтыры арасынан 7 жылға сайланады.
Заң шығарушы билікті қос палаталы Парламент атқарады (жоғарғы палата Сенат - 47 депутат және төменгі палата Мәжіліс - 107 депутат).
Сот билігін Конституциялық сот пен жергілікті соттар жүйесі атқарады.
Қазақстан Республикамыздың мемлекеттік негізгі рәміздері — Ту, Елтаңба, Гимн. Көгілдір түс - ашық аспан мен тыныштықтың белгісі. Алтын түс берекелі өмір мен байлықты білдіреді.
СӨЗДІК:
басқару - правление
зайырлы — светский
түзетулер — поправки
билік тармағы — ветви власти
атқарушы билік — исполнительная власть
заң шығарушы билік — законодательная власть
сот билігі — судебная власть
еркін сөйлей алатын — свободно говорящий
қос палаталы — двухпалатный
жергілікті — местный»
Тақтада жұмыс: берілген сын есімдердің толық мінездемесін беру.
1. Зайырлы — светский; дара, негізгі, қатыстық
2. Мемлекеттік — государственный; дара, туынды, қатыстық
3. Алтын — золотой; дара, негізгі, сапалық
4. Жергілікті — местный; дара туынды қатыстық
Индивидуалдік жұмыс: келесі бекітулерді (утверждения) ДҰРЫС (ВЕРНО) не БҰРЫС (НЕВЕРНО) анықтаңдар:
4.Жаңа тақырыпты бекіту кезеңі
Оқушылар берілген сын есімдерді 2 түрге бөліп жазады.
|
НЕГІЗГІ |
ТУЫНДЫ |
|
көгілдір |
унитарлық |
|
ашық |
атқарушы |
|
жаңа |
төменгі |
|
алтын |
жоғарғы |
«СЛОВОТОКИ» тәсілі арқылы жаңа сөздерді бекіту.
ПРЕЗИДЕНТ — мемлекет басшысы (глава), оның ең жоғарғы лауазымы, елдің ішкі және сыртқы саясатының (политика) негізгі бағыттарын белгілейді (определяет).
ПАРЛАМЕНТ - ең жоғарғы заң шығарушы орган, ол екі палатадан тұрады — Сенат пен Мәжіліс.
СЕНАТ - төменгі палата.
СОТ БИЛІГІ — осы билігінің жоғарғы органы Жоғарғы сот пен Конституциялық кеңес болып табылады.
ЖЕРГІЛІКТІ БИЛІК ОРГАНДАРЫ - 14 облыс пен республикалық маңызы бар 2 қалаға (Астана, Алматы) бөлінеді. Олардың әкімдерін президент тағайындайды. Биліктің өкілетті органдары — мәслихатты облыстар мен елді мекендерде жергілікті халық сайлайды.
16 ЖЕЛТОҚСАН - Конституция күні
УНИТАРЛЫҚ МЕМЛЕКЕТ - (лат. unitas — біртұтас, біріккен) саяси билік бір орталыққа бағынады, мемлекет ішінде өз алдына бөлек басқа құрылымға жол берілмейді.
5.Рефлексия кезеңі
Лексикалық және грамматикалық тақырыпты бекіткенде
1. Қандай ауыршылықтарды сабақта кездестіңдер?
2. Сендер үшін сабақ қызықты немесе қызықсыз өтті ме?
3. Қызықты мен қызықсыз жақтарды айтып шықсаңдар?
4. Сабақтан өз үшін жаңадан не білдіңдер?
6. Бағалау кезеңі
Оқушыларды сабаққа қатысуларына, тапсырмаларды орындауларына қарай, жауаптарының дұрыстығына қарай бағалау.
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
Жаңа сөздерді, сөз тіркестерді және ұғымдарды жаттау.
