link3276 link3277 link3278 link3279 link3280 link3281 link3282 link3283 link3284 link3285 link3286 link3287 link3288 link3289 link3290 link3291 link3292 link3293 link3294 link3295 link3296 link3297 link3298 link3299 link3300 link3301 link3302 link3303 link3304 link3305 link3306 link3307 link3308 link3309 link3310 link3311 link3312 link3313 link3314 link3315 link3316 link3317 link3318 link3319 link3320 link3321 link3322 link3323 link3324 link3325 link3326 link3327 link3328 link3329 link3330 link3331 link3332 link3333 link3334 link3335 link3336 link3337 link3338 link3339 link3340 link3341 link3342 link3343 link3344 link3345 link3346 link3347 link3348 link3349 link3350 link3351 link3352 link3353 link3354 link3355 link3356 link3357 link3358 link3359 link3360 link3361 link3362 link3363 link3364 link3365 link3366 link3367 link3368 link3369 link3370 link3371 link3372 link3373 link3374 link3375 link3376 link3377 link3378 link3379 link3380 link3381 link3382 link3383 link3384 link3385 link3386 link3387 link3388 link3389 link3390 link3391 link3392 link3393 link3394 link3395 link3396 link3397 link3398 link3399 link3400 link3401
Редактор
Должность:Редактор
Группа:Мир учителя
Страна:Россия
Регион:Санкт-Петербург
Жасушалар.Ұлпалар.Мүшелер.Мүшелер жүйесі

Қазақстан,Қызылорда қаласы,Тасбөгет кенті

№11 орта мектебі

Химия-биология пәні мұғалімі

Тастыбаева Гүлстан Ғарифоллақызы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік — тірі ағзалар, оларға тән белгілер, көптүрлілігі, табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы, биология ғылымы, оның ботаника, зоология сияқты ірі салалары, еліміздің өсімдіктері мен жануарлары, оларды зерттеген ғалымдарымыз жайында қысқаша шолумен түсінік беру;

Тәрбиелік – табиғатты қорғаудың қажеттілігін ұғынып, туған жеріне, оның табиғатына деген сүйіспеншілігіне, оны аялап сақтауға деген ынтасына жол ашу;

Дамытушылық – пәнге деген қызығушылығымен ұштастыру.

Құрал-жабдықтар: электронды көрсетілімдер

Сабақтың типі: жаңа білім беру

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, баяндау

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

1. Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу.

2. Оқушы назарын сабаққа аудару.

II. Үй тапсырмасын тексеру

Біржасушалылардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы

III. Үй тапсырмасын бекіту

Тест сұрақтары:

1.Сулы ортада мекен ететін жануарлар?

а)балықтар

ә)құстар

б)аңдар

2.Қазіргі кезде қарапайымдылардың қанша түрі

белгілі?

а)50 мың

ә)70 мың

б)100 мың

3.Адам мен жануар ішегінде тіршілік етіп,ішектің сілемейлі қабықшасын зақымдайтын қарапайымдылардың бірі?

а)дизентерия амебасы

ә)кірпікшелі кебісше

б)эвглена

4.Адамды тері ауруына ұшырататын талшықтылар тобының бір өкілі?

а)дизентерия амебасы

ә)эвглена

б) лейшмания

5. Безгек ауруын қоздыратын паразитті кім ашты?

а)Левенгук

ә)Т.Шванн

б)А. Лаверан

ІІІ.Жаңа сабақ

Әрбір жасушада сыртқы қабықша-жарғақшасы болатыны мәлім.Ол цитоплазмадан тұрады және жасушаға келіп түсетін,одан сыртқа шығарылатын заттарды үнемі реттеп,тіршілік процесінде үлкен қызмет атқарады. Ядроның да төңірегіндегі цитоплазмадан бөліп,әрі онымен зат алмасуын қамтамасыз ететін қабығы болады.Ядроның іші ядро сөліне (кариоплазмаға) толы.Цитоплазмада пішіні жіп,дән немесе таяқша сияқты әр түрлі болатын митохондриялар болады.Цитоплазмаға сырттан келген күрделі органикалық заттарды жай заттарға ыдыратып,организмнің тіршілік процестеріне жұмсалатын қуатты өндіретін-осы митохондриялар болып саналады.Өзіне тән мөлшері,пішіні бар,дененің белгілі бір бөлігінде үйлесімді қызмет атқаратын жасушалар тобын ұлпа дейді.Жануар организміндегі ұлпаларды негізінен 4 топқа бөлуге болады: эпителий,дәнекер,бұлшықет және жүйке ұлпалары.

Эпителий ұлпалары дененің сыртқы жамылғысын

түзіп ,оны тұтас жауып тұрады және ішкі мүшелер

қуыстарын астарлайды. Сөйтіп өзінен төмен

жатқан жасушаларды тікелей зақымдаудан, химиялық зиянды заттардың әсерінен,

бактериялардың өнуінен,кебуден қорғайды.

Асқорыту мүшелерін астарлайтын эпителий қоректік заттар ерітіндісін сіңіріп,өткізеді.

Дәнекер ұлпалары сүйекті,шеміршекті,майды,сіңірді

қан,ұлпа сұыйқтығын түзеді.Талшықты дәнекер ұлаплары организмнің барлық мүшелерінде кездеседі.

Сүйек ұлпасы тірек қызметін атқарады.Ал шеміршек ұлпалары буынаралық байланыстарға

қатысып,қаңқа сүйектеріне беріктік қасиет береді.

Қан мен лимфа ұлпалары-сұйық.Олардың ішінде

жасушалар еркін жүреді және организмге оттегін,

басқа да заттарды тасымалдайды.

Бұлшықет ұлпаларының үш түрлі тобы бар.Олар: көлденең жолақты,бірыңғай салалы және жүрек бұлшықеттері.Бұл ұлпалар жиырылып,босаңсу арқылы әр түрлі мүшелерді қимыл-қозғалысқа келтіреді.Сол арқылы бүкіл дененің қимыл-қозғалысын

қамтамасыз етеді.

Жүйке ұлпасы- нейрон деп аталатын жасушалардан тұрады.Әр нейронның денесі және ұзын,қысқа

өсінділері болады.Нейронның ұзын өсіндісі-аксон, ал қысқа өсінділері дендрит деп аталады.Нейрон денесінен қозу аксон арқылы әр түрлі мүшелерге өтеді.Дендрит арқылы қозу нейронның денесіне қарай өтеді.Аксонның көрші жатқан нейрон дендридінің қабықшасымен байланысып,қозу өтетін жерін тоғысу (синапс) деп аталады.

Көпжасушалыларда жасушалар құрылымдық және

қызметтік жағынан топтасып, мүшелер мен мүшелер жүйесін құрады. Мысалы: Жүрек бұлшықет, талшықты дәнекер және жүйке ұлпаларынан, әрбір

ұлпа миллиондаған жасушадан тұрады. Егер жүректегі бұлшықет ұлпалары зақымдалса қанайналым жүйесінің жұмысы бұзылады немесе тоқтайды.Көпжасушалыларда мынадай мүшелер жүйелері қалыптасқан:асқорыту,тынысалу,

қанайналым,тірек-қимыл,зәр шығару жүйелері және т.б

V.Бекіту

VI.Үйге тапсырма беру

Жасушалар,ұлпалар,мүшелер,мүшелер жүйесі

VII.Бағалау

Наши услуги



Мир учителя © 2014–. Политика конфиденциальности