Сілтеме

Мектеп оқулығы

Жалпы мақсаты

• Тайпалардың орналасуы
• Қоғамдық құрылысы,шаруашылығы.
• Ұлыстың басқару жүйесі,Көрші халықтармен қарым-қатынастары.

Оқу нәтижелері

• Тайпалардың саяси құрылысы туралы түсінік қалыптасады.
• Бұл тайпалардың шаруашылығы қандай екенін біледі.
• Тарихи зерттеушілерді біледі

Негізгі идеялар

Шыңғысханның күшейіп келе жатқанынан қорыққан тайпаларда құрылтай жиналыстың болуы

Тапсырмалар

1.Картамен жұмыс

2.Топпен жұмыс

3. Диалог арқылы (тест)

4.Қосымша мәліметтер

Оқушыларды топқа бөлу: (5минут) төрт түрлі конфеттің түсімен топқа бөлу

Сыныптағы ахуал:Бұлтты көріп түнерген,

Қанаттылар,

Талмаңдар!

Қазақ деген ұлы ел-

Ардан туған арман бар.

1-тапсырма (7 минут)

Бұл тайпалардың мемлекет болып құрылуы Орталық Азияның шығысында Қазақстанмен шектес Моңғолия аумағында қалыптасқан.Негізгі мекендеген жерлері-Монғолияның орта ж/е батыс аудандары.Х ғ. Бұл тайпалар Қазақстан өңірін қоныстана бастайды. Сондықтан олардың өмір-тіршілігі қазақ халқының тарихымен тікелей байланысты.

Оқушыларды санау 1,2,3,4,5-арқылы топқа бөлемін. Тақтадағы саяси картадан мекендеген тайпалардың жерлерін көрсеру.Сендер қай жерде мекендеп тұрғанын көріп тұрсындар? «Жұлдызды сәт» ойыны сұрақ-жауап:

1.Наймандар мелекеті қай жерде, қашан құрылды?

2.Керейттер мемлекеті қай жерде, қашан құрылды?

3.Наймандар мемлекетінің орталығы?

2-тапсырма (7минут)

Құралдар:

• Ватман
• Маркер
• Стикер таратылып беріледі. Тайпалардың шаруашылығын сурет салу арқылы қорғайды.(Наймандар,Керейттер,Жалайырлар)негізінен мал шаруашылығымен айналысқан.Әсіресе керейттерде жылқы өсіру басым болған. Мал өсіру көпшілікке негізделген.Көші-қон және көшу бағыттары мал басына, жер жағдайына байланысты реттеліп отырған.Керейттер,жалайырлар, найман тайпаларының көшіп-қонуының екі түрі байқалады.
• Бүкіл ауылды қамтыған көші-қон болса
• Жеке әулеттер немесе шағын бірлестіктер болып көшу.

3-тапсырма (5минут)

1. Найман конференциясында қанша тайпа кірді?(8)

2. Найманның 8-тайпасын біріктіріп, мемлекет құрушы кім? (Наркеш Дайын)

3. Найман мемлекетінің астанасы? (Балықты)

4. Наймандар мемлекеті белгілі болған уақыт? (ХІІ ғ. ІІ.жарт)

5. Моңғол шежіресі бойынша Жалайыр тайпасы жоғары ағысын мекен еткен өзен?(Орхон)

6. Шыңғысханның жақын батыры, шешен, ақыны болған кім? (Мұқылай)

7. Керейлерде ішкі істерін кім жүргізді? (шерби)

8. Наймандар, керейіттер, жалайырлар негізінен қай шарушылықпен айналысты? (мал шаруашылық)

9. Керейттер туралы мәліметті қай деректен білеміз? (Монғолдың құпия шежіресі)

10. Найман мемлекетінің астанасы? (Балықты)

11. Керейіттер туралы қай тарихшы жазды? (Рашид ад-Дин)

Ұлыстың басқару жүйесі: кесте толтыру (7-минут)(№1слайд)

Ұлыстар

Сайлады

4-тапсырма(5минут)

АКТ-ты актив студионы пайдалану арқылы сатылай талдау технологиясы:

Ата-аналар ХІІ ғ.ІІ-жартысы

8тайпа

Күшілік хан

Балықты

Орта жүзі

Наркеш Дайын

Инанч-білге Даян хан

Бұйрық хан

«моңғолдардың құпия шежіресі»

Х ғасыр.

Тұғырыл хан(Торы)

Мал шаруашылығы Жылқы

Үйге тапсырма

12.Қарақытайлар (1125-1212ж)

АКТ-ны пайдалана отырып, қосымша мәлметтер әкелу,сыни көз-қарасын қалыптастыру.

Рефлекция

-Бүгінгі сабақ сіздерге несімен ұнады?

-Күнделікті сабақтан айырмашылықы бар ма?

-Қандай әсер алдыңдар?

Оқушылар стикерлерге жазып тақтаға іледі. (4 минут)

Қорытынды

Өздерін-өзі бағалау. (5 минут)

Қолданған әдебиеттер

• Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы,жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық,Т.С.Садықов,С. Жолдасбаев, Алматы: Атамұра, 2007ж. 63-66 бет.
• Тесттер жинағы/Оқу әдістемелік құралдар.19бет./
• Қазақстан тарихы бойынша тест тапсырмалары жинағы. Т.Л.Тельнова./5-9сынып тақырыптық.57,58,59-бет./