Уралова Гулсим, учитель

Национальной областной гимназии для одаренных детей,

г. Атырау, Атырауской области, Казахстан

Сыныбы:10

Күні

Пәні: Дүниежүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: Үндістан 1918-45жылдарда

Мақсаты: Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы және соғыстан кейінгі Үндістанның саяси даму жағдайы туралы,Үндістанның саяси құрылымы жөніндегі ағылшын отаршылдарының іс әрекеті, ҮҰК мен МЛ партияларының ұстанған бағыты, екі соғыста БританияҮндістанды қандай бағытта пайдаланғаны жөнінде талдау жүргізу

Оқу нәтижесі: Екі дүниежүзілік соғыста Үндістанның қандай роль атқарғанын біледі, екі партияның саясаты, Британия Конституциясының қабылдануы,Үндістанның тәуелсіздігі жолындағы М.Гандидың күресі туралы білімдерін толықтырады.Оқушылардың сын тұрғынан ойлауын дамыту, шығармашылықпен жұмыс істеуге өз ойларын тұжырымдап, жеке, топта жұмыс жасау. Көп ізденуге, дәлелді сөйлей білуге үйрету.

Негізгі идеялар:

1.Бірінші дүниежүзілік соғысжылдарындағы Үндістан

2.Тәуелсіздік жолындағы ұлт азаттық күресі

3.ҮҰК қарсы отаршылдардың саясаты

4.Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Үндістан

Әдісі: көрнекі-түсіндіріу, ішінара ізденіс,СТО, пікрталас

Көрнекілігі: бейне фильм, суреттер, сызба-тіректер, плакат, маркер,

Сабақтың барысы:

Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері	Мұғалімнің іс әрекеті	Оқушының іс әрекеті
1.Ұйымдастыру кезеңі	Топқа бөліну
2.Үй тапсырмасын тексеру кезеңі.	Testmoz.com/678438	Интернет арқылы тест орындайды
3.Қызығушылықты ояту	Бейне фильм қарау Әңгіме қай ел туралы? Суреттер арқылы сабақ тақырыбы Шахмат Сандар Сиыр Үндістан тарихымен байланыстырыңдар Сабақ мақсатын анықтау Қазақстан тарихымен байланыстыру Суреттер 1916ж көтерліс Алаш зиялылары Үндістанның географиялық орны Мәтінді толықтырыңыз Үндістан — Үндістан ..............орналасқан ел. Елдің оңтүстігі –................., батысы –................., шығысы –..................сулары шайып жатыр. Солтүстігі –..................тауларымен, солтүстік шығысы..................... ұласады. .................,....................,.................,................., .................,................ елдерімен шектеседі.	Жауап береді Сабақтың тақырыбын және мақсатын анықтайды Үндістан — Үндістан түбегінде орналасқан ел. Елдің оңтүстігі — Үнді мұхиты, батысы — Араб теңізі, шығысы — Бенгал шығанағысулары шайып жатыр. Солтүстігі — Гималай тауларымен, солтүстік шығысы ойпаттармен ұласады. Пәкістан, Бангладеш, Мьянма, Қытай, Непал, Бутан елдерімен шектеседі.
Мағынаны тану кезеңі Мәтінмен жұмыс	Ой қозғау. Мәтінді оқу.Өзіндік жұмыс.Түртіп алу жүйесіБұл кезде мәтінмен жұмыс жасаймыз. Мәтінді оқу түртіп алу жүйесімен жұмыс. Мәтінді үштопқа бөлу 1.ХХғ басындағы Үндістанның жағдайы.Біріншідүниежүзілік соғыс жылдарындағы Үндістан. «Күш қолданбай қарсыласу» М.К.Гандидің ілімі мен саясаты. 2.Соғыс біткеннен кейінгі Үндістан. Жаппай күрес кезіндегі Үндістан Үндістанның 20-30жж дамуы 3.Екінші дүниежүзілік соғыс алдындағы және соғыс кезіндегі Үндістан. Білмеймін 1 топ:Минто-Морлм Анни Безант ІІ топ Ганди-Ирвин пактісі ІІІтоп Тамыз революциясы Қысқаша тезис	İNSERT немесе түртіп алу стратегиясы - түртіп алу әдісі. Қолдарына қарындаш алып, «v»- білемін, «+» - білмеймін, «-» - мен үшін жаңа білім (ақпарат), «?» — мені таң қалдырды - деген белгілерді қойып отырып мәтіннің мазмұнын түсінеді..Оқушылар білгендерін анықтап, білмейтіндерін сұрауға әзірленеді. Бұл әрекет арқылы жаңаны түсіну үшін бұрынғы білетіндерімен жаңа материалды байланыстыруға дағдыланады. Кесте толтырылады. v + - ?
6. Сабақты жинақтау және талдау	Тапсырмалар Үндістан және ҚР	Жауап береді Интернет
7. Бағалау кезеңі Бекіту кезеңі	Формативті және жиынтық бағалау Testmoz.com/685949	Қызық болды. Бүгін мынаны түсіндім. Қиын болды.бойынша кері байланыс жасалады
8.Үйге тапсырма	Тақырыпқа сай проблемалық сұрақтар 1. Үндістанның 1920-1940 жылдардағы ұлт-азаттық қозғалыстарына сипаттама бер. 2. Қандай саяси партиялар өмір сүрді олардың бағдарламасы қандай? 3. М.К.Ганди саясатына қандай баға берер едіңдер? 4. М.К.Гандидің «Менің өмірім»атты кітабында не жазылған? 5. Ағылшындардың әрекеттерін қалай бағалауға болады? 6. Ағылшындардың саясаты елге не әкелді? 7. Дағдарыс жылдарында Үндістанның саяси –әлеуметтік құрылысында қандай ерекшеліктері болды? 8. Свардж және свадеши топтары туралы не білесің? 9. Үнді Коммунистік партиясының қызметі қандай? 10. Ганди басқарған «Тұз жорығы» қалай өтті?	Қосымша материалдармен жұмыс жүргізеді.

1.Тапсырмалар : Құпия жазуды шешсеңдер, Үндістанға байланысты сөйлемдер шығады.

А ж з ұ и м я ы н с ы ш ң ы о н ң ы т ң у т с а т п і г қ і а н н д т е а г б і ы у с н ы д ж і а с н т ұ а н я м с е ы н н б қ а а с м қ т а а д м а с б ы і з р қ е а т т у а г р е е л е д т е п р е а д ғ і 37 16 34 37 18 7 1 23 37 19 20 25 1 23 37 3 20 16 1 25 37 18

Араларынан 1 әріптен босатып оқимыз. Цифрларды алфавиттегі реттік нөмірі бойынша әріптермен ауыстырамыз.

Жауабы:

Азияның оңтүсітігіндегі Үндістан мен басқа да бірқатар елдер ағылшындардың отары болатын.Жұмысшының тапқан табысы отбасын қамтамасыз етуге жетпеді.

2. Анаграмманы дұрыс шешкенде мемлекет атауы шығады

1.Үндістандағы партия- ҮҰК

2. Азаматтық бағынбау қозғалысын басқарды- Ганди

3.1916ж Англияға қарсылық көрсеткен елді мекен- Гуджарат

4.Ганди ұлт азаттық қозғалысты қандай арнада жүргізуге тырысты-Бейбіт

5.Тұз қозғалысы кезінде абақтыға жабылды -Прасад

6. Бейбіт шеру кезінде 1мыңдай адам оққа ұшты-Амритсар

7.ҮҰК басшылғында болған -Тилак

8.Гандидың досы, саясаткер-күрескер.- Неру

3. Үндістанның саяси басқарылымы 1828-1835жж толығымен Ұлыбританияның қол астына өтті. 1857ж протекторатына айналды.ХХғасырдың басында Үндістанда ұлт-азаттық қозғалыс жандана түсті.Барлық метрополиялар сияқты Ұлыбритания қауқарын өз мүддесіне сәйкес пайдаланды. Үндістанның жағдайы мен солл кездегі Қазақстанның арасында көптеген ұқсастықтар бар. Сол ұқсастықтарды мына кестеге толтырыңыз

Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Үндістан	Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Қазақстан
Отар	Отар
Шикізат	Шикізат
Салық	Салық
Ер азаматтар	Ер азаматтар

Тақырып бойынша тірек ұғымдар:

Тұлғалар: Анни Безант, М.К.Ганди, Мотилал Неру, Г,Прасад, С.Ч.Бос, Дж.Неру, М.Жинна

Заңдар: Минто-Морли реформасы, «Монтегю- Челмсфорд заңы», «Роулетт заңы», «1935ж Үндістан конституциясы», «Үндістанды қорғау туралы» заң

Ұрандар мен қозғалыстар : Гомруль қозғалысы, «күш қолданбай қарсыласу қозғалысы», сатьяграха, ахимса, харталь, пурна сварадж, «Үндістаннан кетіңдер»

Партиялар: ҮҰК. МЛ, «Хинду махасабха»(Үнділердің ұлы Одағы), свараджалық партия, «Форвард блок», коммунистік партия.

Ірі ереуіл болған қалалар және жылы : 1918ж- Бомбей, Гуджарат, Пенджаб

1919ж- Бомбей,Ахмадабад, Мадрас, Канпур, Амритсар

1920ж сатьяграханың басталуы

1930ж тұз жорығы

1942ж тамыз ревлюциясы

1939ж қыркүйек-желтоқсан Бомбей,Канпур,Патна,Мадрас

Үндістандағы ағылшын вице-корольдері мен минстрлері,: Морли. Монтегю, Челмсфорд. Роулетт, Линлитгоу, А.Уэйвелл

Бекіту :

Тест:

1.Үндістанда “Күш қолданбай қарсыласу” науқандарын ұйымдастырушы:

А) М.Ганди В) Д.Синх С) Б.Тилак Д) Р.Капур Е) Д.Неру

2. ХІХ ғ. соңында Үндістанды өз отарына айналдырған импералистік

мемлекет:

А) Жапония. В) Франция. С) АҚШ. Д) Ұлыбритания. Е) Германия.

3. ХХғ басындағы Үндістандағы революциялық қозғалыстың негізгі бағыты:

А) Ағылшын үстемдігіне. В) Жер иеленушілерге. С) Ислам дінінің

үстемдігіне. Д) Ұлттық буржуазияға. Е) Монополистерге қарсы.

4.Үнді ұлттық Конгресі қашан құрылды?

А) 1885ж

Б) 1886ж

В) 1887ж

Г) 1888ж

5.Үнді Ұлттық Конгресінің белгілі жетекшісі болды?

А) Б.Тилак

Б) Д.Неру

В) Бос

Г) Р.Тагор

6.1919ж 13 сәуірде ағылшын әскерлері бейбіт митингіге қатысқандарды атқылады:

А) Калькутта қаласында

Б ) Дели қаласында

В) Бомбей қаласында

Г) Амритсар қаласында

7.Мұсылмандар арасында қандай қозғалыс өрістеді?

А) халифатшылар қозғалысы

Б) тұз жорығы

В) азаматтық бағынбау қозғалысы

Г) өзін –өзі билеу қозғалысы

8. «Тұз жорығын» ұйымдастырушы:

А) Б.Тилак

Б) Д.Неру

В) М.Ганди

Г) Р.Тагор

9.»Жаудың жауы бізге дос» ұстанмын ұстаған Үнді конгрес жетекшілерінің бірі:

А) С.Ч.Бос

Б) Д.Неру

В) М.Ганди

Г) Р.Тагор

10. «Зұлымдыққа озбырлықпен қарсыласпау» көзқарасын ұстанған орыс жазушысы:

А) А.С.Пушкин

Б) М.Ю. Лермонтов

В)А.П.Чехов

Г) Л.Н.Толстой.

Сабақты бағалау

Қызық болды	Бүгін мынаны түсіндім	Қиын болды