5 сынып

Тақырыбы:

Химияда және математикадағы«үлес» ұғымы

Мақсаты:

1. 1. «Бүтін», «бөлшек», «үлес» ұғымдарын қолдану сан алуандығын көрсету;
2. 2. Стандартты емес есептерді шығару, әр түрлі ақпарат көздерін қолдану, анализдеу, жүйелеу қабілеттерінің дамуына ықпал жасау;
3. 3. Оқушылардың бойындағы ғылымға деген талпыныстарын тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас жарыс- сабақ

Күтілетін нәтижелер:

1. 1. Химия және алгебра пәндеріне қызығушылық пайда болуы;
2. 2. Зертханалық дағдыларының дамуы;

Құрал-жабдықтар:

Интерактивті тақта,

Минералдар ,

«Химияда және математикадағы«үлес» ұғымы» презентациясы

Командалар үшін нұсқау карталар

Қайнаған су, стакандар, кофе, қант, кілегей.

Сабақ барысы:

Күнделікті өмірде химия мен математикада танысқан «үлес» ұғымын еркін қолдану үшін химиялық және математикалық есептер шығару жолдарының арасындағы байланысты анықтай білу керек. Міне, бүгінгі сабақта осы тақырыпта әңгімелесеміз.

Үлес туралы не білеміз?

Тарихи анықтама: Үндістерге «үлес» туралы бесінші ғасырда белгілі болған. Онысы түсінікті, өйткені Индияда ертеден санау ондық жүйеде жүрген. Еуропада ондық жүйе мың жыл кешігіп бельгия ғалымы Симон Стевин көмегімен енгізілді. 1584 жылы ол алғашқы рет проценттер кестесін жасады. Процент бір заттағы басқа заттың үлесін есептеуге өте қолайлы болды. Процентпен тауар өндірісінің өзгерісін, ақшалай табыс өсімін т.б. есептей бастады.

Берілген суреттерден «Бүтін», «бөлшек», «үлес» ұғымдарына сәйкес суреттерді іріктеп ал:

Кейбір металдар табиғатта таза күйінде кездеседі. Мысалы, алтын, мыс, күміс. Бірақ металдардың басымы табиғи қосылыстар минералдар құрамында кездеседі. Қай минералдың құрамында металл үлесі басым болса экономика жағынан сол минералды химиялық өңдеу қолайлы болады. Алдарыңдағы минералдардың құрамында металдың массасы белгілі. Ал үлесін қалай табуға болады?

№1 команда 120 г пиритте темір массасы 56 г, ал 160 г теміртаста темір массасы 112 г. Қай минералды өңдеген ұтымды?

№2 команда Гипстің 162 грамында 40 грамм кальций бар, ал 150 грамм кальцит құрамында 60 грамм кальций бар. Қай минералды өңдеген ұтымды?

Алдарыңдағы заттарды қолданып, кофе сусынын дайындаңдар:

№1 команда

Су- 75 мл

Кофе- 2грамм

Кілегей 10%- 5 мл

Қант- 10 грамм

№2 команда

Су- 75 мл

Кофе- 2грамм

Кілегей 10% -10 мл

Қант- 10 грамм

Есептерді шығар

№1 команда

Ыдыстың 7/10 бөлігіне су құйылған. Ыдыстың неше процентіне су құйылған? Неше проценті бос?

Адам ағзасында су үлесі 80%. Адам салмағы 50 кг болса, су массасы қандай?

Балмұздақтың 60% -і су. 19%-і сары май, қалғаны қант. 2,5 кг балмұздақ дайындау үшін неше грамм қант керек?

№2 команда

60 г тұзға 90 г су құйды. Ерітіндідегі тұздың құрамын анықтаңдар. ( тұз құрамын % есебімен).

200 г 20% ерітіндіге 60г.тұз қосты . Ерітіндінің концентрациясын табыңдар.

316 жылы жерленген қытай қолбасшысының обасында метал орнаментінің құрамын химиктер зерттеген. Құйманың құрамы келесідей болыпты: 5% магний, 10% мыс, 85% алюминий. Осы құйманың 20г- да әр металдың массасын тап.

Тексеру

№1 команда

1. 70% су, 30% бос
2. 40%
3. 525г қант

№2 команда

1. 1. 40%

1. 15%
2. 17 г алюминий, 2г мыс,

1г магний