Қазақстан Ресубликасы,Ақтөбе қаласы
№ 34 орта мектебі
Тарих пәні мұғалімі
Сагингалиева Б.Т.
Күні: 03.12.14 Класс: 10 «А», 10 «Ә» Пәні: Қазақстан тарихы № 25 |
||||||||||||||||
Сабақтың тақырыбы: § 23.Қазақстан аумағындағы Батыс Түрік қағанаты |
||||||||||||||||
Мақсаты: Батыс Түрік қағанатының жер аумағы, этникалық құрамы, саясиәлеуметтік жағдайы және қағанаттың әлсіреуі туралы түсіндіру Міндеті: Ақпаратты терең меңгеруге, сараптауға, жинақтауға,бағалауға, ақпаратпен түсініп өз көзқарасы тұрғысынан рефлексия жасауға өз кластастарымен жұмысты талқылауға, өз білімін, түсінігін кеңейтуге дағдыландыру |
||||||||||||||||
Оқыту нәтижесі:Батыс Түрік қағанатының тарихын біледі, оқылған ақпарат туралы өз түсінігін қадағалайды, бұрыннан таныс мәліметті жаңа мәліметпен ұштастырады. |
||||||||||||||||
Түйінді идеясы: Батыс Түрік қағанаты – Қазақстандағы ерте орта ғасырлық мемлекеттердің бірі |
||||||||||||||||
Уақыты |
Мұғалімнің іс-әрекеті |
Оқушының іс-әрекеті |
Ресурстар |
|||||||||||||
Кіріспе |
3 минут |
«Әріптер сөйлейді» тренингі, 4 топқа бөлу. |
Әр топ А, Қ,М, Т әріптеріне басталатын тілектерін айтады, 4 топқа бөлінеді. |
«Әріптер сөйлейді» тренингі |
||||||||||||
Тұсаукесер |
7 минут |
«Тест жұмысы» әдісі (жұптық жұмыс) Балама жаз: Т- Ү - Р- І- К- Кестемен жұмыс
Үш шапалақ |
Оқушылар дәптерлеріне құраған тест жұмысын ауыстырып, жауап береді. Үш шапалақ арқылы ынталандыру жасайды |
Дәптер, қалам |
||||||||||||
Негізгі бөлім |
20 минут |
«Біреуі үйде, үшеуі қонақта» әдісі арқылы жаңа тақырыпты меңгерту І топ — Батыс Түрік қағанатының құрылуы, жер аумағы, этникалық құрамы ІІ топ — Қағанаттың саяси жағдайы, әлеуметтік жағдайы ІІІ топ — Қағанаттың әлсіреуі, шаруашылығы ІV топ Шығыс Түрік қағанаты (көрініс) Бағалау. Топтар бірін-бірі бас бармақпен бағалайды |
Әр топ берілген тақырыптарды меңгеріп, топ мүшелерімен талқылап, соңында постер арқылы қорғайды. Орындалған әр тапсырма сайын топтар бірін-бірі бас бармақпен бағалайды. |
оқулық, стикерлер, маркер, ғаламтор желісі |
||||||||||||
Қорытынды |
15 минут |
Бекіту
«Онлайн режіміндегі тест жұмысы» Алма ағашына өз өздерін арқылы бағалау «Әріптер сөйлейді» тренингі арқылы сабақтан алған әсерлерін айтып, қоштасады. |
Оқулықтағы қосымша мәліметті жеке, жұпта, топта талқылайды. Сабақта алған білімдері мен әсерлерімен бөліседі |
Оқулық, стикерлер |
||||||||||||
Қосымша тапсырма |
|
«Онлайн режіміндегі тест жұмысы»
1.552-603 ж.ж. 2. 603-704 ж.ж. 3. 704.756 ж.ж.
СӘЙКЕСТЕНДІР
«ОН ОҚ БУДУН»
|
«КҮЛТЕГІН» |
«БЕК ҰЛДАРЫҢ ҚҰЛ БОЛДЫ, ПӘК ҚЫЗДАРЫҢ КҮҢ БОЛДЫ» |
СЮАНЬ ЦЗЯНЬ |
«ҚАҒАН ЖАСЫЛ ЖІБЕКТЕН ЖЕЛБЕГЕЙ ШАПАН КИГЕН, ОНЫҢ ЖАНЫНДА ЖҮРГЕН НӨКЕРЛЕРІ ДЕ ҚАМҚАДАН ЖЕЛБЕГЕЙ ШАПАНДАР ЖАМЫЛҒАН, ҚАНДАЙ ТАМАША КӨРІНІС» |
ЕШБАР ЕЛТЕРІС |
«ТАТСЫЗ ТҮРІК БОЛМАЙДЫ» |
|
ТОЛЫҚТЫР
Мемлекет атауы, Хронологиялық шеңбері Территориясы Астанасы |
Деректер |
Басшылары |
Қоғамдық құрылымы, билеушісі, тайпалық құрамы |
Негізгі оқиғалары |
Мәдениеті, шаруашылығы
|
Ыдырау себептері |
Батыс Түрік қағанаты
(.................................................. ж.ж.) Іле, Шу өзенінен бастап, солтүстік-батысында Еділ мен Кубань өзендерінің төменгі ағысына дейін, ал солтүстік-шығысында Есіл мен Ертіс өзендерінің жоғарғы ағысын алып жатыр. Оңтүстік-батысында Тарым, Әмудария өзендерін алып жатыр. ........................... (Шу өзені бойында) Мыңбұлақ ..............................................................
|
Қытай монахы Сюань Цзянь: «Қаған жасыл жібектен жілбегей шапан киген, оның жанында жүрген нөкерлері де қамқадае желбегей шапандар жамылған, қандай тамаша көрініс» ......................................................................................: «Бек ұлдарың құл болды, пәк қыздарың күң болды» «Татсыз түрік болмайды»
Тоныкөк: Түркі халқының жауынгерлік даңқын асқақтатты. |
Тардуш (Дато) –негізін салушы ......................(610-618) Шығыстағы шекараны Алтайға дейін, батыстағы шекараны Тарым өзені және Памир тауларына дейін кеңейтті. Тон (618-630) Батыс шекараны ұлғайтты.(селиф)
Ешбар Елтеріс (634-659) «........................................» жүйесін енгізді. |
Қаған (жоғарғы билеуші) Ябғу (қағанның орынбасары, қағанаттың оң қанатын басқарды) Ұлық (әкімшілік басқарудың басшысы) Шад (әкімшілік-әскери бөліктерді басқарды) Елтебер (ірі тайпалық одақтың көсемі) ............................................................... (сот билігін атқарушылар) Тархандар (жоғ.әкімшілік басқару және сот) Тұдын (бағынышты тайпаларды бақылаушы, салық жинаушы) Бектер (жергілікті жерлердегі қағанның тірегі) Қара бұдұндар (қарапайым халық, малшылар, егіншілер) Таттар ...............................) «............................»: 5 нушеби 5 дулу |
627 жылы — Византияға көмек беру үшін өзінің қалың қолын аттандырады.(.....................................). .....................жылы — билік үшін талас-тартыстар. 640-657 ж.ж — дулулар мен нушебилер арасындағы тартыс қағандықты мүлде әлсіретеді. 659 жылы — Қытай мемлекеті Жетісуға басып кіреді. 704 жылы – түргеш тайпасының қағаны Үшлік Қаған қытайлармен болған соғыста жеңіске жетеді. 682-744 ж.ж — Шығыс түрік қағанаты өмір сүреді. 741 жылы — Білге қағаннан кейін қағанат әлсірейді. |
Түріктерде салықты «қанмен өтейтін түрі болды», азық түлікпен, аң терісімен де төлеген. Мал шаруашылығы, өңдеу кәсібі, қолөнер, отырықшылық, сауда көп дамыды |
. |