Мақсаты: Оқушыларға Наурыз — жыл басы, яғни дін мейрамы емес, ұлт мейрамы екендігін, тарихи маңызын түсіндіру. Ата-бабамыздан ұрпақтан — ұрпаққа беріліп келе жатқан салт-дәстүр, ұлттық тәрбие туралы түсінік беру.

Көрнекіліктер: Киіз үй жабдықтары,ұлттық ойындарға қажетті құралдар, нақыл сөздер , плакаттар.

Барысы:

І. Мұғалім сөзі: Құрметті ұстаздар, ата-ана, оқушылар ! Ата-бабамыздың көздің қарашығындай сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп келе жатқан салт-дәстүрлеріміздің бірі- Ұлыстың ұлы күні — Наурыз мерекесі құтты болсын!

Күлімдеген шуақты көктеммен бірге қазақ даласына жаңа жыл келді , әр адам келер жылдан үлкен үміт күтіп, оны ақ тілекпен қарсы алады. Мерекемен құттықтап дендеріңізге саулық, жан ұяларыңызға бақыт, еңбектеріңізге табыс тілейміз. Жаңа жыл сендерге бақ сыйласын!

Наурыз мерекесі- өте ерте кезден бастап, тойланып келе жатқан халықтың тұрмыс тіршілігіне байланысты мереке. Парсы тілінен аударғанда «Наурыз» сөзі «нау»-жаңа, «рыз» күн деген. Ал қазақ тілінде «наурыз» сөзі 1-шіден — жыл басында тойланатын думанды ұлттық мейрам, 2-шіден — наурыз айы, 3-шіден — ұлыс күні жасалатын көжеге қатысты айтылады. Бұл күні аспан денелері өздерінің ең бастапқы нүктелеріне келіп, күн мен түн теңеліп , мал төлдеп,адамдардың аузы аққа тиетін , жер үстіне шаттық орнаған күн. Қазақ елі осы күнді «Ұлыстың ұлы күні»- деп атаған.

Жаңа жыл келсе — құт келгені халайық! Есік ашып , ел боп қарсы алайық !

Құрметті , қонақтар , наурыз тойына арналған мерекеге қош келдіңіздер!

Балаларыңыздың бүгінгі өнер мерекесіне, шаттық тойына сіздер де ортақ болыңыздар !

І жүргізуші: Армысыздар, халайық!

Бармысмыздар ,халайық!

Наурыз тойын жұп жазбай,

Бірге қарсы алайық.

ІІ жүргізуші: Сәлем бердік, жас Наурыз-жылдың басы!

Жұрттың күткен , мінекей ықыласы!

Наурызың құтты болсын, қазақ елі!

ІІІ жүргізуші: Наурыз мерекесі басқа мейрамдарға қарағанда адамның жан дүниесіне мейірімділік ұялататын мереке. Қандай жүрек мейірленбейді, егер бұл күні барлық реніш, өқініш кешірілсе. Олай болса, осы мерекенің керемет дәстүрін сақтап бір-бірімізді түсінуге,сыйлауға тырысып, кешіріммен қарайық.

І жүргізуші: Адам өмірінде барлық жақсылық сәлемдесуден басталады. Бір-бірін көріп білмеген адамдар арасында да игіліктер алғашқы сәлемдесуден өрбиді. Имандылық шариғатында сәлемдесуді тілмен айту — парыз.

ІІ жүргізуші:Ұлыс күнікәрі –жас құшақтасып көріскен.

Жаңа ағытқан қозыдай жамырасып өріскен.

Ұлыс күні қар еріп, сай-салалар гүрілдер.

Көк шөбі шығып желкілдеп, дүние біткен күлімдер.

Ұлыс күні кәрі-жас құшақтасып көріскен.

1-көрініс: «Сәлемдесу рәсімі» /1-сынып/

1-бала:Ассалаумағалейкум! Мен адаммын, адамдығымды білдіремін:

Алланың нұры жаусын! Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын!

2-бала: Уағалейкумассалам! Мен де адаммын, адамдығымды білдіремін:

Сізге де алланың нұры жаусын! Ұлыс оң болсын! Пәле — жала жерге енсін!

І жүргізуші: Тойла бүгін тауларым мен боз далам,

Тойла бүгін қарттарым мен боз балам.

Қайта оралған намысымдай наурызым,

Жаңа жыл боп қош келіпсің еліме.

ІІ жүргізуші: Күттіріп келген жыл басы бізбен бірге жырлашы.

Дастарханға елімнің береке, ырыс сыйлашы.

Ата-бабам тойлаған , Наурызым, армысың!

Қызығына тоймаған дарқан дала қарлы шың:

Тойбастар: Ән:

ІІІ жүргізуші: Бауырласқан тәнтіміз , бұзылмасын салтымыз.

Кең даламның ежелгі, қазақ деген халқымыз.

Өзге ұлттай біздің де бар дәстүр мен салтымыз, дей отырып

«Бастаңғы» деген салт-дәстүрімізге түсінік беремін: Бұл жастардың ауылда үлкендер жоқ кезде жиналып, бас қосуы. Бастанғыда ән айтылып, би билеп, айтыс ұйымдастырылып, ұлттық тұрмыс - салт ойындары ойналатын болған.

Ендеше, Бастанғы жасап жатқан ауылға барайық:

2-көрініс: «Бастанғы»

1-бала: Қасым: Қыздар, жігіттер, бүгін біздің ауылдың барлық үлкендері Абай ауылына шілдехана тойына кетеді. Не істейміз?

2-бала: Нұрталап: Не істейміз? Бастанғы жасайықшы, қыздар?

3-бала: Ақтілек: Иә, жасасақ, жасайық. Кімнің үйіне жасаймыз?

4-бала: Сағындық: Біздің үйге жасайық. Үйде кіші жеңешем ғана бар.

Ләззат: Ендеше, біз дастархан жаюға көмек жасаймыз.

/дастархан жасап, үстел жанына барлығы отырады./

Ақтілек: Жігітке жеті өнер де аз, жігіттер араларыңда өнерлі жас болса ,өнерін тамашалаймыз ба?

Асылхан: Бізде жігіттердің барлығы өнерлі. Ақын да, балуан да, әнші де, күйші де бәрі осында.

Нұрталап: Иә, дұрыс айтасың. Сағындық, сен көрсетші өнеріңді.

Сағындық: Шешендік өнер ежелден ата-бабамыздың қолындағы ең басты қаруы емес пе еді? Ал айтыс дегенде делебесі қозбайтын қазақ бар ма? Қім бар араларыңда менімен айтысатын?

Ақтілек: Ақындық өнер тек жігітке ғана тән емес қой. Аптығыңызды басыңыз.

Ләззат: Иә, Иә, Ақтілек да ақындыққа жақын қыз. Ақтілек шықсын! Ақтілек шықсаңшы.

3-көрініс: «Оқушылар айтысы» /3-сынып/

Барлығы :Ой, бәрекелді, жарайсыңдар!

Асылхан: Ал, қыздар, араларыңда мына кештің сәнін келтірер бұлбұл үнді әнші ару табылар ма

екен?

Қыздар: Айымжан, қане, көрсетші өнеріңді.

1.Халық әні «Гүлдерайым.» /4-сынып/

2. Би : «Гүл көктем» / 1-сынып/

3. Ән: «Ақбұлақ» /1-сынып/

Асылхан: Қыздар, жігіттер, «Бастаңғыда» ойын ойнамай қалай тарқаймыз?Ойын ойнайықшы.

Барлығы: Ойнасақ, ойнайық! Қандай ойын ойнаймыз?

4-көрініс: Ұлттық ойындар — «Ат қаума»

Ойын барысы:1-бала өзінің сол қолымен оң қолын білегінен мықтап ұстайды, 2-бала да, осылай істейді. Бұдан соң екі бала бос тұрған оң қолдарымен бірінің білегінен бірі ұстап, айқасқан 4 қолдың басынан «орындық» жасайды да, соған үшінші баланы аяғын салбыратып, қолдың үстіне отырғызады.

-Ат қаума, ат қаума,

-Арқар атқан қай тауда? –деп оны көтеріп алып жүреді де, бір жұмсақтау жер кездескенде:

-Ат қаума, ат қаума,

-Арқар атқан ақ тау ма?

-Көк тау ма?

-Көк тау болса

-Көп тау ма? - Ал тастадық бұл тауға, -деп қол үстінде отырған баланы жерге тастап жібереді.

Отырған бала жығылмай, ептілікпен ғана тез ыршып түсу үшін әрқашан сақ және жинақы отыруы керек. Жығылып қалса, ұпай тартады, жығылмай кетсе, қолдың үстіне әлгі екі баланың бірі отырады. Ойын осы тәртіппен жүре береді.

Абай ауылы «Шілдехана» тойынан көрніс

1-Әже: Балаларым, қандай ойын ойнап