Казахстан, Актюбинская область, Темирский район

Шубаркудукская №2 казахско-русская средняя школа

Учитель истории

Тукешова Жадра Жумабаевна

Моңғол- татар шапқыншылығы

Сабақтың мақсаты: XIII ғасырда Моңғол мемлекетінің құрылуы олардың

шапқыншылық соғыстары туралы түсінік беру.

Білімділік: Моңғол мемлекетінің құрылуы, саяси құрылымы, басқыншылық

саясаты және ұлы қолбасшы Шыңғысхан өмірі туралы мағлұмат беру.

Дамытушылық: Картамен жұмыс жасауға, өз бетінше қорытынды жасауға,

ізденіске дағдыландыру, ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: Адамгершілікке, өз Отанын, елін сүюге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Жаңа материалды түсіндіру.

Түрі: Аралас

Әдісі: Сұрақ-жауап, баяндау түсіндіру.

Технологиясы: Тірек- сызба, дамыта оқыту.

Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы, қазақ әдебиеті, математика, география.

Көрнекілігі: XII ғасырдың аяғы-XIV ғасырдың бірінші жартысындағы Моңғол мемлекетінің картасы.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру бөлімі

1. Амандасу,
2. Түгендеу,
3. Сабаққа дайындық.

Балалар,бүгін бізде қандай сабақ ?Тарихы сабағы.

Ал,Тарих сабағына дайын болу үшін не айтамыз?

-Өз елінің тарихын білмеген адам өзге елдің тарихын біліп жарытпас.

2.Үй тапсырмасын сұрау:

Мына тарихи портреттерге сипаттама беріңдер:

1.Юрий Долгорукий-

2.Андрей Боголюбский-

3.Всеволод Юрьевич Большое гнездо-

4.Ярослав Осмомысл-

5.Роман Мстиславович-

3.Жаңа сабақ:

Сабақ жоспары:

1.Моңғол мемлекетінің құрылуы

2.Саяси құрылымы

3.Шапқыншылық соғыстар

Кендітау аймағы, Онон жағасы. Болдоң жері

	Есукей- Ұлұн-Еке

1155 ж. Ақпан –Темучин-1227 ж. Тамыз
1206 ж. Моңғол құрылтайы ( онон — Керулен жағасы )

« Шыңғыс хан »

« Шың » -тау, « ғыс » - нұр « жеңіс хан »

Меркіт Моңғол

Найман Моңғол мемлекеті Татар

Керей Қият

2. Саяси құрылымы.

Моңғол мемлекетінің саяси құрылымы

Аймақтарды басқару үшін –дарғы бекеттер, тамғаш және басқақтар тағайындалды

3. Шапқыншылық соғыстар

Жылдар	Оқиғалар
1207-1208 жж.	Жошы-Енисей қырғыздары, Сібір халқы
1207-1209 жж.	Шыңғысхан — Таңғұл, Тұрфан, Ұйғыр
1211-1215 жж.	Қытай жері, соғыс техникасы
1216 ж.	Жошы, Керей, Торғай даласы
1217 ж.	Жебе Ноян –Жетісу –Күшілік хан
1218 ж.	Отырарға керуен
1219 ж.	200 мың әскер Орта Азия, Үгедей, Шағатай, Отырар, Жайық Жент, Янгикент, Шыңғысхан Төле- Бұхара
1220 ж.	Мауараннахр
1221 ж.	Мерв, Хорасан, Кавказ, Иран
1223 ж.	Калка өзен бойы Орыс- Қыпшақ

4. Шыңғысхан –тарихи тұлға.

IV. Сабақты бекіту:

1. 1962 ж. Кендітау жерінде Гурван көлі жағасында үлкен мәрмәрден ескерткіш орнатылған, онда төмендегі Шыңғысханның өсиет сөзі жазылған.

А	Л	Ұ	Қ	А	С
С	Ғ	А	Д	М	А
Ы	Ы	М	А	Ы	Л
Н	Б	А	Л	Л	Ұ
Қ	А	С	Ұ	О	Қ
Ұ	Й	Ы	Қ	Қ	М
Р	Р	Н	М	М	Е
А	А	Ғ	Ы	І	Н
Ғ	А	Ң	Е	Л	Е
Қ	Ұ	Л	А	Ш	Д

« Құлаш денем құласа құласын, құраған елім, қолымдағы байрағым құламасын ».

2. Сөзжұмбақ « Моңғол ».

1. Моңғол ханның шын есімі

2. Шыңғысханның баласы.

3. Моңғолиядағы өзен.

4. Тайпа.

5. 6- ай берілмеген қала.

6. Батый құрған мемлекет.

Т

И

М

У

Ч

И

Н

Ж

О

Ш

Ы

О

Н

О

Н

А

Р

Ғ

Ы

Н

О

Т

Ы

Р

А

Р

А

Л

Т

Ы

Н

О

Р

Д

А

1

2

3

4

5

6

V. Үй тапсырмасын беру.

§ 36 оқу, Шыңғысханға мінездеме жазу. Материал жинау.

VI. Бағалау: Оқушыларды бағалау.

VII. Сабақты қорытындылау.