Казахстан, район М.Жумабаева, г.Булаево
Булаевская средняя школа №4
Еліміздің мәртебесінің биік болуы қоғам мүшелерінің, келешек ел болашағы-жас ұрпақтың белсенділігі мен іскерлігіне тікелей байланысты. Қазіргі заманғы білім беруге қойлатын басты талап –оның сапасын арттыру.
Орта білім берудің мақсаты –жедел дамып келе жатқан әлемғдайында алынған терең білімнің кәсіби дағдыларының негізінде, өз бағытын еркін анықтайтын, өз мүмкіндіктерін іске асыра алатын, өзін-өзі дамыта алатын және өз еркімен дұрыс, адамгершілікті-жауапты дербес шешім қабылдайтын жеке тұлғаны қалыптастыру.
Жеке тұлғаны қалыптастыруды амыту мен оған жан-жақты терең білім беру мақсатында баланы оқыта отырып, оның еркіндігін, белсенділігін қалыптастыра отырып, өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыру. Бүгінгі күн талабы оқутудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғылымдық-коммуникациялық желілерге шығу екендігі Қазақстан Республикасының «Білім туралы» занның белгіленген.
Жеке тұлғаны даярлау үшін қазіргі дидактикалық мүмкіндіктерді, жаңа идеяларды және білім беру технологияларын пайдалану керек. Мұндай технологиялар қатарына «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту»(СТО) бағдарламасы, М.Жанпейісованың «Модульдік технологиясы» және т.б. жатқызуға болады.
Оқыту аса күрделі іс-әрекет, сондықтан да оған дайын рецепт болуы мүмкін емес.Дегенмен де СТО техно оқыту техлогиясының оқыту әдістері көп проблеманың түйінін шешуге көмектесетінін қазіргі кезде көршілік мойындады.
Оқушы өзі білетін математикалық ұғымдарды ойша қорыта біліп, бір қарағанда көрінбейтін түсініксіз жағдайларды қарапайм математикалық фактілермен салыстыра отырып қорытынды жасай алса пәнді оқыту өзінің ең басты мақсатына жетті деп айтуға болады.Оқытудың мақсаты-оқушы өзін-өзі жеке-тұлға, үнемі ізденімпаз нақты сұрақ қоя алатын сонымен бірге сұраққа ұтымды жауап бере алатын тұлға ретінде сезінуі керек.
Математикадан есеп шығара білсе негізгі мәселе шешілді деп ойлайтынбыз.Барлық тақырыпқа байланыста есеп шығара білуге дағдыланған оқушылармыз әртүрлі олимпиада, сайыстарға барып нәтиже көрсете алмағанда ол пікірдің қате екеніне көзіміз жетіп отыр. Есеп шығару-ол математикалық іс-әрекеттің басы ғана екен. СТО бағдарламасы бойынша жұмыс істей бастағаннан бастап пәнді оқытуға деген көзқарасым мүлдеме өзгерді.Сабақ барасында бірлесіп топтарда жұмыс жасау, өзі білгісі, зерттегісі келетін мәселелерге нар теуекел ету, жазбаша және ауызша ой алмасу, бүгінгі күн оқушыларының әдеттегі дағдысына айналды.
Мектептің 7-сыныбында «Геометрия» пәні басталады.Осы пәнді оқытуда мен СТО әдістерін пайдалана бастадым.Алғашқы ұғымдарды, негізгі анықтамаларды өткеннен кейін «Сыбайлас бұрыштардың қосындысы» және «Верикаль бұрыштар» теоремаларын оқушылардың өздерінде сенімділік пайда болды. Сабақ барысында білгісі келу қажеттеттілігі туды, өз бетімен үйренуге деген талпыныс артты, топтарда белгілі бір математикалық орта пайда болды.
Математика сабағында оқушылардың материалды дұрыс ұғынуы, пәнге деген танымдық қызығушығының артуы білімнің берік қолданылуы мұғалімнің сабақ өткізудегі әр түрлі әдіс-тәсілдерді орнымен қолдана білуі жолындағы ізденімпаздығына байланысты.
Жалпы мұғалңм өзін үйретуші немесе оқытушы ғана емес оқушымен сырлас, дос дәрежесінде сезінетін болса, яғни көптеген ғалымдар айтып жүргендей, оқушы мен мұғалім арасында «субъект-субъект» қатынасы орнаған жағдайда оқытушылардың іздеп жүрген әдіс-тәсілі табылғандай болады. Оқушыны «объект» деп қарамай олардың өзіндік іс-әрекетіне еркіндік беру қажет.
СТО технологиясын сабақта қолданғанда уақытты тиімді және стратегияларды орынды пайдалана алмайтын болса, оқушыны жалықтырып жібереді. Сондықтан сабақтың жоспарын құрғанда әр стратегияны уақыты бойынша бөліп нақты желерін бөліп көрсетіп қою керек, сол бойынша пайдалану керек. Сондай бір сабақты үлгілі ретінде ұсынамын.
Сабақтың тақырыбы:Виет теоремасы
Сабақтың мақсаты:
Квадрат теңдеуді Виет теоремасын пайдалана отырып теңдеуді тез шешуді меңгерту. Оқушылардың білімге деген қызығушылығын арттырып, ұйымшылдыққа, жеке және топпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа тақарыпты игерту сабағы
Сабақтың әдісі: сыни тұрғыдан ойлау
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақтада әр түрлі тірек схемалары
Сабақтың барысы:1.Ұйымдастыру кезеңі.Сыныпты 3-топқа бөліп отырғызу
2.Ой шақыру
3.Мағынаны тану
4.Ой толғаныс стратегиясы
5.Қортындылау
ІІ. Ой шақыру
1.Квадрат теңдеу, теңдеу тарихынан жазған рефереттарын талдау.
2.Кестені толтыру (формулалар жазу)
ах2+вх+с=0, а 0
Д=? x1/2=?
|
Д>0 |
||
|
Д<0 |
||
|
Д=0 |
3.Сөзжұмбақты шешу
1.ах2+вх+с=0, а 0 теңдеуді қалай аталады?
2.Квадрат теңдеудің түбірлерінің формуласындағы түбір астындағы өрнек.
3.Квадрат теңдеудегі а,в?
4.Квадрат теңдеудің дербес түрі?
ІІІ. Мағынаны тану.
Интерактивті тақтада Ф.Виет туралы мәлімет айтылады. Әр топқа оқулықтан мәтін бөлініп беріледі. Әр топ талдап, тақтаға жазып қорғайды.
ІV.Ой толғаныс статегиясы
а/ Оқулықтан есептер шығару
б/Интерактивті тақтада ауызша есептер беріледі.
в/Араласып кеткен оқиғалар /Әр топтың алдына квадрат теңдеулер беріледі, бірақ қиып тасталған. Соларды құрастыру керек/
Теңдеу, теңдеу теңдеулер,
Түрлері кқп теңдеулер.
Оның бірін атасақ,
Квадрат теңдеулер.
Шешсек оны түбірі,
Болады екен әр түрлі.
Ажыратар дискриминант,
Бар жоқтығын түбірді.
Есептер көп өмірде,
Физика мен техника.
Пайдаланып шығарар,
Квадрат теңдеуді.
V.Қорытындылау, бағалау(әр топ өз бағалау парақтарын бағалайды)
Үйге тапсырма: Франсуа Виет өмірінен реферат жазу.№148,№149 /1-4/ есеп
СТО бағдарламасындағы басты өзгеріс ол сабақ құрылысын өзгертуде деп ойлаймын. Бір қарағанда көп көңіл аудара қоятындай мәселе емес сияқты, дегенмен сабақ қызығушылықты оятудан басталуы сыныптағы барлық оқушыны бір ұғымның, бір мәселенің айналасында жинақтауға жұмылдыруға, жаңалық ашуға, көруге қызықтырады.
СТО бағдарламасы:
1.Оқушылардың бір-бірімен қатынасы жақсарады, ізденуге, әр түрлі шешімдерді тез қабылдауға үйретеді, оқушының білім сапасын арттырады.
2.Ойлау принциптерін меңгертеді.
3.Ойларын жүйелеуге, ашық айтуға, есеп шығару барасында жолдастарына көмектесуге ұжымдық ортаны қалыптастыруға тәрбиелейді.
Оқытуда күтілген нәтиже:
1.Өз бетінше жұмыс жасай алатын оқушыны тәрбилеу
2.Мықтылар өздерінің қабілет пен икем-дағдысын одан әрі бекіте түседі, әлсіздер өзіне-өзі сенімсіздіктен арылады.
3.Пәнге деген қызығушылық атып, шығармашылық топтар пайда болады.
4.Жұптасып оқу, жұптасып талқылау қалыптасады, бағалау парағынан әрбір оқушының мүмкіндігі көрінеді.
